Η ΚΛΙΣΙΣ ΤΩΝ ΑΟΡΙΣΤΩΝ Β΄: ἔβην, ἔγνων, ἔδραν, ἔφυν, ἐρρύην

 του

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ

Ορισμένα βαρύτονα ρήματα της α΄ συζυγίας (ρήματα σε -ω) σχηματίζουν τον αόριστο β΄ κατά τα ρήματα σε -μι και κλίνονται όπως ο αόριστος ἔστην.


Παραδείγματα:

ρ. βαίνω (θ.ισχυρό βη-, θ.αδύνατο βα-)

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
ἔβην ἔβης ἔβη ἔβημεν ἔβητε ἔβησαν	βῶ βῇς βῇ βῶμεν βῆτε βῶσι(ν)	βαίην βαίης βαίη βαίημεν / βαῖμεν βαίητε / βαῖτε βαίησαν / βαῖεν	βῆθι βήτω - βῆτε βάντων / βήτωσαν	βῆναι	βὰς βᾶσα βὰν

ρ. γιγνώσκω (θ. ισχυρό γνω-, θ.αδύνατο γνο-)

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
ἔγνων ἔγνως ἔγνω ἔγνωμεν ἔγνωτε ἔγνωσαν	γνῶ γνῷς γνῷ γνῶμεν γνῶτε γνῶσι(ν)	γνοίην γνοίης γνοίη γνοίημεν / γνοῖμεν γνοίητε / γνοῖτε γνοίησαν / γνοῖεν	- γνῶθι γνώτω - γνῶτε γνόντων / γνώτωσαν	γνῶναι	γνοὺς γνοῦσα γνὸν

ρ. (ἀπο) διδράσκω (θ.ισχυρό δρᾱ-, θ.αδύνατο δρᾰ-)

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική
(ἀπ)έδραν (ἀπ)έδρας (ἀπ)έδρα (ἀπ)έδραμεν (ἀπ)έδρατε (ἀπ)έδρασαν	(ἀπο)δρῶ (ἀπο)δρᾷς (ἀπο)δρᾷ (ἀπο)δρῶμεν (ἀπο)δρᾶτε (ἀπο)δρῶσι(ν)	(ἀπο)δραίην (ἀπο)δραίης (ἀπο)δραίη (ἀπο)δραίημεν / (ἀπο)δραῖμεν (ἀπο)δραίητε / (ἀπο)δραῖτε (ἀπο)δραίησαν/ (ἀπο)δραῖεν	- (ἀπό)δραθι (ἀπο)δράτω - (ἀπό)δρατε (ἀπο)δράντων / (ἀπο)δράτωσαν

Απαρέμφατο	Μετοχή
(ἀπο)δρᾶναι	(ἀπο)δρὰς (ἀπο)δρᾶσα (ἀπο)δρὰν

ρ. φύομαι (θ.ισχυρό φῡ-, θ.αδύνατο φῠ-)

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική (σπάνια χρησιμοποιείται)	Προστακτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
ἔφυν ἔφυς ἔφυ ἔφυμεν ἔφυτε ἔφυσαν	φύω φύῃς φύῃ φύωμεν φύητε φύωσι(ν)	φύοιμι φύοις φύοι (φύη / φυίη) φύοιμεν φύοιτε φύοιεν	-	φῦναι	φὺς φῦσα φὺν

ρ. ῥέω (θ.ισχυρό ῥυη-, θ.αδύνατο ῥυε-)

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική (σπάνια χρησιμοποιείται)	Προστακτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
ἐρρύην ἐρρύης ἐρρύη ἐρρύημεν ἐρρύητε ἐρρύησαν	ῥυῶ ῥυῇς ῥυῇ ῥυῶμεν ῥυῆτε ῥυῶσι(ν)	ῥυείην ῥυείης ῥυείη ῥυείημεν / ῥυεῖμεν ῥυείητε / ῥυεῖτε ῥυείησαν / ῥυεῖεν	-	ῥυῆναι	ῥυεὶς ῥυεῖσα ῥυὲν

Ενδεικτικός σχηματισμός των σύνθετων ρημάτων:

ρ.διαβαίνω

	Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
α΄εν. β΄εν.	διέβην διέβης	διαβῶ διαβῇς	διαβαίην διαβαίης	- διάβηθι	διαβῆναι	διαβὰς διαβᾶσα διαβὰν

ρ. καταγιγνώσκω

	Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική	Απαρέμφατο	Μετοχή
α΄εν. β΄εν.	κατέγνων κατέγνως	καταγνῶ καταγνῷς	καταγνοίην καταγνοίης	- κατάγνωθι	καταγνῶναι	καταγνοὺς καταγνοῦσα καταγνὸν

Παρατηρήσεις σχετικές με τον τονισμό:

1.     Όταν τα ρήματα αυτά είναι σύνθετα, στην προστακτική ενεργητικής και μέσης φωνής ανεβάζουν τον τόνο εάν το επιτρέπει η λήγουσα.

π.χ.: ρ. ἀποδιδράσκω → ἀπόδραθι, ἀποδράτω, ἀπόδρατε, ἀποδράντων.
ρ. ἀποβαίνω → ἀπόβηθι, ἀποβήτω, ἀπόβητε, ἀποβάντων.

2.     Οι ονοματικοί τύποι, όπου τονίζονται απλοί, εκεί τονίζονται και σύνθετοι.

π.χ.: ρ. φύομαι → φῦναι, φὺς  ρ. ἀναφύομαι → ἀναφῦναι, ἀναφὺς

Κατάλογος των ρημάτων που σχηματίζουν αόριστο β΄ κατά τα ρήματα σε -μι:

Ενεστώτας	Αόριστος β΄
ἁλίσκομαι βαίνω γηράσκω γιγνώσκω (ἀπο)διδράσκω δύομαι ζήω,-ῶ ῥέω φθάνω φύομαι	ἑάλων / ἥλων ἔβην ἐγήραν ἔγνων (ἀπ)έδραν ἔδυν ἐβίων ἐρρύην ἔφθην ἔφυν

Παρατηρήσεις:

1.     Μόνο τα ρήματα βαίνω, γιγνώσκω και διδράσκω σχηματίζουν αόριστο β΄ σε όλες τις εγκλίσεις.

2.     Οι αόριστοι β΄ ἔφθην, ἐρρύην, ἑάλων, ἐβίων και ἔφυν δεν σχηματίζουν προστακτική.

3.     Ο αόριστος ἔδυν δεν σχηματίζει ευκτική.

4.     Ο αόριστος ἐγήραν σχηματίζει μόνο οριστική και ονοματικούς τύπους.