ΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑ

του

ΕΥΑΓΟΡΑ Μ. ΠΑΝΤΕΛΟΥΡΗ

 

1. ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ. ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ. ΤΑ ΝΕΥΡΑ. ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

 Εἶς τὸν ἐξωτερικὸν κόσμον διαρκῶς συμβαίνουν διάφοροι παροδικαὶ μεταβολαὶ. Π.χ. διάφορα ἀντικείμενα κινοῦνται, ἀλλάσσει ὁ φωτισμὸς ὴ ἡ θερμοκρασία, τὸ σῶμα μας ψαύει διάφορα ἀντικείμενα κ.ο.κ. Προσέτι καὶ ἐντὸς τοῦ σώματός μας συμβαίνουν τοιαῦται μεταβολαί, ὡς π.χ. μετακινήσεις τῶν σπλάγχνων κ.ἄ.

Ὅλαι αὐταὶ αἱ μεταβολαὶ ἐπιδροῦν ἐπὶ εἰδικῶν κυττάρων τοῦ ὀργανισμοῦ καὶ παράγουν τὰ ἐρεθίσματα. Τα κύτταρα αὐτά, τὰ ὁποῖα δέχονται τὰ ἐρεθίσματα καλοῦνται αἰσθητικὰ κύτταρα, καὶ ἀνήκουν εἰς ένα σύστημα ὁργάνων, τὁ ὁποῖον καλεῖται νευρικὸν σύστημα.

Εἰς τὰ έρεθίσματα ἀπαντᾷ ὀ ὀργανισμὸς μὲ κινήσεις κυρίως, τὰς ὁποίας έκτελεῖ κατὰ βούλησιν ἥ καὶ ἀνεξαρτήτως τῆς βουλήσεως.Π.χ. ἂν κινήσωμεν πρὸ τῶν βλεφάρων ἐν ἀντικείμενον, προκαλεῖται ἀκούσιον κλείσιμον τῶυ βλεφάρων, ὰν ἐγγίσωμεν ἐν καῖον σῶμα, αὐτομάτως τότε ἀποσύρεται τὸ χέρι μας κ.ο.κ. Αἱ ἑνέργειαι αὐταὶ καλοῦνται ἀντιδράσεις εἰς τὰ ἑρεθίσματα.

Αἱ άντιδράσεις ρυθμίζονται ἀπὸ τὰ κεντρικὰ τμήματα τοῦ νευρικοῦ συστήματος, ὡς π.χ. εἶναι ὁ ἐγκέφαλος. Εἰς τὰ κεντρικὰ αὐτὰ τμήματα ἕρχονται τὰ ἐρεθίσματα διὰ τῶν νεύρων.

Τὰ νεῦρα ὁμοιάζουν πρὸς λεπτὰ λευκὰ νήματα, τὰ ὁποῖα διακλαδίζονται εἰς ὅλον τὁ σῶμα. Ἕκαστον νεῦρον ἀποτελεῖται ἀπὸ νευρικὰς ἶνας, δηλ. μικρὰς πρωτοπλασματικὰς ἀποφυάδας νευρικῶν κυττάρων. ῾Εκάστη νευρικὴ ἵς περιβάλλεται ἀπὸ λευκὸν περίβλημα καλούμενον μυελικὴ θήκη. ᾽Επίσης ὅλον τὁ νεῦρον περιβάλλεται ἀπὸ άλλο περίβλημα, τὸ νευρείλημα. Διὰ τῶν νεύρων συνδέονται τὰ αἰσθητικὰ κύτταρα μὲ τὸ κεντρικὸν νευρικὸν σύστημα καὶ τοῦτο μὲ τοὑς μῦς, οἱ ὁποῖοι πραγματοποιοῦν τὰς ἀντιδράσεις εἰς τὰ ἐρεθίσμστα.

Ὥστε δια τοῦ νευρικοῦ συστήματος ὁ ανθρωπος λαμβάνει γνῶσιν τῶν μεταβολῶν, αἱ ὁποῖαι γίνονται εἰς τὸν ἑσωτερικὸν κόσμον ἦ καὶ εἰς τὸ σῶμα του, καὶ ἀντιδρᾶ εἱς αὐτάς.

᾽Ιδιαιτέραν σπουδαιότητα ἀπέκτησε τὸ πρόσθιον τμῆμα τοῦ νευρικοῦ συστήματος, ὁ ἐγκέφαλος, ὁ ὁποῖος ἔχει ἐξελιχθῆ εἰς τὸν ἄνθρωπον καὶ ἀπέβη ἡ έδρα τῆς νοήσεω. Διὰ τῆς νοήσεως ἐδημιούργησεν ὁ ἅνθρωπος τὸν πολιτισμόν, ὁ ὁποῖος τόσον τὸν διακρίνει ἀπὸ τὸ ὑπὸλοιπον ζωϊκὸν βασίλειον. Πῶς ὅμως τελοῦνται αἱ νοητικαὶ λειτουργἱαι εἰς τὸν ἐγγέφαλον, δὲν εἶναι, σήμερον τουλάχιστον, γνωστόν.

Ολόκληρον τὸ νευρικὸν σύστημα τοῦ ἀνθρώπου διακρίνεται εἰς τὰ ἑξῆς τμἦματα : α) Τὸ ἐγκεφαλονωτιαῖον νευρικὸν σύστημα· β) Τὸ συμπαθητικὸν καὶ παρασυμπαθητικὸν νευρικὸν σύστημα καὶ γ) Τὰ αὑτόνομα νευρικὰ συστήματα.

2. ΤΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟΝ ΝΕΥΡΙΚΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑ

Τοῦτο περιλαμβάνει ἕν νευρικὸν καὶ ἕν περιφερικὸν τμῆμα:

α΄) Τὸ κεντρικὸν τμῆμα Τοῦτο ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸν έγκέφαλον καὶ τὸν νωτιαῖον μυελὸν (εἰκ. 38).

῾Ο ἐγκέφαλος περικλείεται ἐντὸς τοῦ κρανίου, ὁ δἐ νωτιαῖος μυελὸς εἶναι συνέχεια τοῦ ἐγκεφάλου καὶ περικλείεται ἐντὸς τοῦ νωτιαίου σωλῆνος τῆς σπονδυλικῆς στὴλης, φθάνων μέχρι τῶν πρώτων ὀσφυϊκῶν σπονδύλων.

Εἰς τὸν ἐγκέφαλον διακρίνομεν τρία τμήματα. Οῦτω τὸ πρόσθιον τμῆμα του εἶναι ὁγκῶδες καὶ χωρίζεται μὲ βαθεῖαν πτυχὴν είς δύο μέρη, καλούμενα ἡμισφαίρια τοῦ ἐγκεφάλου. ᾽Αμἑσως μετὰ τὰ ἡμισφαίρια συναντῶμεν τὴν παρεγκεφαλίδα καὶ μετ’ αὐτὴν τὸν προμήκη μυελόν. Οὗτος φθάνει μέχρι τοῦ ἰνιακοῦ τρήματος, ἀπὸ τὸ ὸποἶον ἅρχεται ὁ νωτιαῖος μυελός. Εἰς τὸ ἐσωτερικὸν τοῦ ἐγκεφάλου ὗπάρχει ἕνας αὐλός, ὁ ὁποῖος χωρίζεται εἰς διάφορα τμήματα, καλούμενα κοιλίας. ῾Ο αὐλὸς οὗτος συνεχίζεται καὶ εἰς τὸν νωτιαῖον μυελόν. ῾Ο ἐγκέφαλος τοῦ ἀνθρώπου παρουσιάζει πλῆθος έλικοειδῶν αὑλάκων, διὰ τῶν ὁποίων ἐπαυξάνεται η ἐπιφάνειά του. Τὸ ἐξωτερικὸν στρῶμα τοῦ ἐγκεφάλου ἀποτελεῖται ἀπὸ νευρικὰ κύτταρα καὶ βραχείας ἀποφυάδας αὐτῶν, λόγῳ δὲ τοῦ χρώματός του καλεῖται φαιὰ οὐσία. Τὸ ἐσωτερικὸν ἀντιθέτως ἀποτελεῖται ἀπὸ τὰς μακρὰς ἀποφυάδας, τὰ νεῦρα, τὰ ὁποῖα περιβάλλονται ἀπὸ λευκὸν νευρείλημα. Διὰ τοῦτο τὸ στρῶμα τοῦτο καλεῖται λευκὴ οὐσία.

Εἰς τὸν νωτιαῖον μυελὸν ἀντιθέτως ἡ φαιὰ οὐσία εἶναι εἰς τὀ κέντρον, περὶ τὸν κεντρικὸν αὐλόν, ἡ δὲ λευκὴ περιβάλλει τὴν φαιάν.

Διὰ νὰ μὴ προσκρούουν ἐπὶ τῶν ὀστῶν, ὁ ἐγκέφαλος καὶ ὁ νωτιαῖος μυελός, περιβάλλονται απὸ τρεῖς ὑμένας, οἱ ὁποῖοι καλοῦνται μήνιγγες. ἐξωτερικὴ εἶναι ἡ σκληρὰ μῆνιγξ, ἡ μεσαία εἶναι ὴ ἀραχνοειδὴς, ἡ ὁποἴα σχηματίζει δύο πέταλα, καὶ ἡ ἐσωτερικ εἶναι ἡ χοριοειδής, ἡ ὁποία φέρει αἱμοφόρα ἀγγεῖα.

᾽Εντὸς τῶν κοιλιῶν τοῦ ἐγκεφάλου καὶ τοῦ κεντρικοῦ αὐλοῦ καὶ μεταξὑ τῆς άραχνοειδους καὶ τῆς χοριοειδοῦς μήνιγγος ῦπάρχει τὀ ἐγκεφαλονωτιαῖον ὑγρόν.

β΄) Τὸ περιφερικὁν νευρικὸν σύστημα (ἐγκεφαλικὰ καὶ

νωτιαῖα νεῦρα) (εἰκ. 39). Τοῦτο ἀιτοτελεῖται ἀπὸ τὰ νεῦρα, τὰ ὁποῖα ἑξέρχονται ἀπὸ τὸν ἑγκέφαλον καὶ τὸν νωτιαῖον μυελόν καὶ διακλαδίζονται εἰς τὸ σῶμα. Τὰ νεῦρα, τὰ ὁποῖα ἐξέρχονται ἀπὸ τὸν ἐγκέφαλον, καλοῦνται ἐγκεφαλικὰ καὶ εῖναι δώδεκα ζεύγη, ἐκεῖνα δέ, τὰ ὁποῖα ἐξέρχονται ἀπὸ τὸν νωτιαῖον μυελόν, καλοῦνται νωτιαῖα καὶ εῖναι τριάκοντα καὶ ἓν ζεύγη. ῎Εκ τῶν νεύρων τούτων ὡρισμένα μεταφέρουν τὰ ἐρεθίσματα ἑκ τῶν αἰσθητικῶν κυνττάρων εἰς τὸ κεντρικὸν νευρικὸν σύστημα καὶ καλοῦυται αἱσθητικά, ἄλλα δὲ προκαλοῦν τὴν ἀντίδρασιν τῶν μυῶν καὶ καλοῦνται κινητικά. Τέλος, ὑπάρχουν καὶ νεῦρα, τὰ ὸποῖα ἐκτελοῦν καὶ τὰς δύο αὐτὰς λειτουργίας, καλούμενα διὰ τοῦτο μεικτά. Τὰ νωτιαῖα νεῦρα εῖναι ὁλα μεικτά.

γ΄) Ἡ διαδρομὴ τοῦ ἐρεθίσματος. Τὸ ἑρέθισμα παρόγεται εἰς τὰ αἰσθητικὰ κύτταρα, τὰ ὸποῖα εὑρίσκονται εἰς τὰ αἰσθητήρια ὅργανα ἤ εῖναι διεσκορπισμένα εἰς τὸ δέρμα. Τὰ νεῦρα, τὰ ὁποῖα ἀπολήγουν εἰς τὰ αἰσθητικὰ αὐτὰ κύτταρα, παραλαμβάνουν τὸ έρέθισμα καὶ τὸ μεταφέρουν εἰς τὸ κεντρικὸν σύστημα. Καὶ τὰ μέν ἐγκεφαλικὰ νεῦρα μεταφέρουν τὸ ἐρέθισμα ἀπ’ εὐθείας εἰς τθν έγκέφαλον, τὰ δὲ νωτιαῖα μεταφέρουν αὐτὸ πρῶτον εἰς τὸν νωτιαῖον μυελόν, ἐξ αὐτοῦ δὲ κατόπιν τὸ ἐρέθισμα διαβιβάζεται πἁλιν εἰς τὸν ἐγκέφαλον. Τοῦτο ὅμως δὲν συμβαίνει πάντοτε. Ὑπάρχουν ἐρεθίσματα, τὰ ὁποῖα, καταφθάνοντα εἱς τὸν νωτιαἶον μυελόν, διαβιβάζονται ἀμέσως εἰς τὰ κινητικὰ νεῦρα, χωρὶς δηλ. προηγουμένως νὰ διέλθουν ἀπὸ τὸν ἐγκέφαλον. Αἱ προκαλούμεναι οῦτω κινήσεις καλοῦνται ἀντανακλαστικαί, καὶ δὲν ἐξαρτῶνται άπὸ τὴν βούλησιν. ᾽Ακόμη καὶ πολύπλοκοι ἐργασίαι γίνονται κατόπιν συνηθείας ἀντανακλαστικῶς πλέον (κολύμβησις, βάδισις παίξιμον όργάνων κλπ.).

Εἰς τὸν ἐγκέφαλον, όπου καταφθάνουν τὰ διάφορα ἑρεθίσματα, δημιουργοῦνται αἱ ἑντυπώσεις ἑκ τοῦ ἑξωτερικοῦ κόσμου, συνδυάζονται αὗται καὶ γενικῶς τελεῖται ἡ λειτουργία τῆς σκέψεως. Τέλος, γεννᾶται ἡ ἀντίδρασις είς τὰ ἐρεθίσματα, ἡ ὁποία ρυθμίζεται ὑπὸ τῶν κινητικῶν καὶ μεικτῶν νεύρων, ταῦτα ἀπολήγουν εἰς τοὺς γραμμωτοὺς μῦς, τῶν ὁποίων τοιουτοτρόπως αἱ κινὴσεις διέπονται ὑπὸ τῆς βσυλήσεως.

3. ΤΟ ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟΝ ΣΥΣΤΗΜΑ

Τοῦτο ἀποτελεῖται ἀπὸν νεῦρα, τὰ ὁποῖα ἀρχίζουν ἀπὸ τὸν νωτιαῖον μυελὸν καὶ ἀπολήγουν είς τοὺς λείους μῦς τῶν σπλάγχνων. Πρὶν όμως φθάσουν εἰς αὐτούς, διέρχονται ἀπὸ τὰ συμπαθητικὰ γάγγλια, τὰ ὁποῖα εὑρίσκονται εἰς δύο σειρὰς ἑκατέρωθεν τῆς σπονδυλικῆς στήλης (εἰκ. 40). ᾽Ολίγα ἐν τούτοις συμπαθητικὰ γάγγλια δὲν περι-λαμβάνονται εἰς τὰς σειρὰς αυτὰς καὶ εὑρίσκονται μακρότερον εἰς ὡρισμένα μέρη τῆς κοιλίας. Τὰ γάγγλια ἑκάστης σειρᾶς συνδέονται μεταξύ των διὰ νεύρων. Αἱ δύο αὗται σειραὶ γαγγλίων καλοῦνται συμπαθητικὰ στελέχη.

Ὥστε τὸ συμπαθητικὸν συνδέεται μὲ τὸ κεντρικὸν νευρικὸν σύστημα στενῶς.

Εἰς τὰ σπλάγχνα διακλαδἴζονται καὶ τὰ νεῦρα τοῦ παρασυμπαθητικοῦ. Αὐτὰ ἐκφύονται ἀπὸ τὸ ἅκρον τοῦ νωτιαίου μυελοῦ, δὲν διέρχονται δὲ ἀπὸ τὰ συμπαθητικὰ γάγγλια. Μὲ τὰ νεῦρα αὐτὰ τοῦ παρασυμπαθητικοῦ συστήματος συνεργάζεται καὶ έν ἐγκεφαλικὸν νεῦρον, τὸ πνευμονογαστρικὸν, τὸ ὸποῖον διακλαδίζεται εἰς τὸν θώρακα, τὸν στόμαχον κλπ. Δι’ αὐτὸ καλεῖται τοῦτο καὶ παρασυμπαθητικὸν νεῦρον. ᾽Αλλὰ καὶ ἄλλα ἐγκεφαλικὰ νεῦρα περιλαμβάνουν καὶ παρασυμπαθητικὰς ἶνας.

Τὰ συμπαθητικὰ καὶ παρασυμπαθητικὰ νεῦρα ρυθμίζουν τὰς κινήσεις τῶν σπλάγχνων καὶ άνταγωνίζονται πρὸς ἄλληλα. Π.χ. ἐνῶ τὰ συμπαθητικὰ νεῦρα ἑπιταχύνουν τὰς κινήσεις τῆς καρδίας καὶ ἐπιβραδύνουν τἀς κινήσεις τοῦ ἐντέρου, ἀντιθέτως τὰ παρασυμπαθητικὰ ἑπιβραδύνουν τὰς κινήσεις τῆς καρδίας καὶ έπιταχύνουν τὰς τοῦ ἐντέρου. Διὰ τοῦ ἀνταγωνισμοῦ τούτου ἐξασφαλίζεται ἡ ἀναγκαία ἰσορροπία διὰ τὴν κανονικὴν λειτουργίαν τῶν σπλάγχνων.

Τὰ συμπαθητικὰ καὶ παρασυμπσθητικὰ νεῦρα δροῦν ἀνεξαρτήτως τῆς βουλήσεως, καὶ διὰ τοῦτο αἱ κινήσεις τῶν λείων μυῶν καὶ τῆς καρδίας γίνονται ἀσυναισθήτως. ῎Εν τούτοις όμως, ἐπειδὴ τὰ νεῦρα αὐτὰ συνδέονται, ὡς εἴδομεν, καὶ μὲ τὸν ἐγκέφαλον, συμβαίνει ὥστε νὰ συνδυάζωνται, νὰ συντονίζωνται, ὡς λἑγουν, αἱ κινήσεις τῶν λείων μυῶν τῶν σπλάγχνων, καθὼς καὶ τῶν μυῶν τῆς καρδίας, μὲ τὰς κινήσεις τῶν γραμμωτῶν μυῶν. Οῦτω λ.χ. ὅταν διὰ τῆς βουλἡσεως θέτῃ τις εἰς ἐντατικὴν ἐργασίαν τοὺς γραμμωτοὺς μῦς τοῦ σώματος (δρόμος, ἐργασία κλπ.), τότε καὶ ἡ καρδία καὶ τὰ ἀναπυευστικὰ ὄργανα ἐργάζονται ἐντατικώτερον, ἂν καὶ νευροῦνται ἀπὸ τὸ συμπαθητικὸν καὶ παρασυμπαθητικὸν νευρικὸν σύστημα.

4. ΤΑ ΑΥΤΟΜΑΤΑ ΝΕΥΡΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

῞Ως εἴδομεν, τὸ ἐγκεφαλονωτιαῖον, τὸ συμπαθητικὸν καὶ τὸ παρασυμπαθητικὸν νευρικὸν σύστημα συνδέονται μεταξύ των καὶ ἀποτελοῦν ἓν σύνολον.

Εἰς ὡρισμένα σπλάγχνα τοῦ σώματος ὑπάρχουν, ἐκτὸς ἀπὸ τὰς διακλαδώσεις τῶν νευρικῶν τούτων συστημάτων, καὶ ἄλλα νεῦρα καὶ γάγγλια, τὰ ὸποῖα δὲν συνδέονται μὲ τὰ προηγούμενα νευρικὰ συστὴματα. Τοιαῦτα «αὐτόνομα» νευρικὰ συστήματα ὑπάρχουν εἰς τὰ τοιχώματα τοῦ ἐντέρου καὶ τὴν καρδίαν.

Τὸ αὐτόνομον νευρικὸν σύστημα τοῦ ἑντέρου ἐρεθίζεται ἀπὸ χημικὰς οὐσίας τῶν τροφῶν καὶ προκαλεῖ τὰς κινήσεις τοῦ ἐντέρου καὶ τῶν λαχνῶν αὐτοῦ.

Τὸ αντόνομον νευρικὸν σὑστημα τῆς καρδίας έρεθίζεται ἀπὸ τὸ διοζείδιον τοῦ ἅνθρακος, τὸ ὁποῖον περιέχεται εἰς τὸ αἶμα τοῦ δεξιοῦ κόλπου. Εἰς τὸν έρεθισμὸν αὑτὸν ἀντιδρᾷ διὰ τῶν κινήσεων τῆς καρδίας.

Ὥστε αἱ κινήσεις τοῦ ἐντέρου καὶ τῆς καρδίας δέν ρυθμίζονται μόνον ὑπὸ τῶν συμπαθητικῶν καὶ παρασυμπαθητικῶν νεύρων, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ αὐτονόμων νευρικῶν συστημάτων τῶν ὀργάνων τούτων.

5. 0 ΥΠΝΟΣ

῾Ο ὕπνος εἶναι μία κατάστασις, εἰς τὴν ὁποίαν διέρχεται ὁ ἅνθρωπος τὸ ἓν τρίτον καὶ πλέον τῆς ζωῆς του. Κατὰ μέσον ὅρον, τὸ βρέφος κοιμᾶται κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῆς ζωῆς του ἐπὶ 18 ὥρας τὸ εἰκοσιτετράωρον, τὸ παιδίον κατὰ τὸ 2ον-5ον ἔτος κοιμᾶται ἐπὶ 14 ὥρας, κατὰ τὸ 5ον-6ον ἓτος ἐπὶ 12 ὥρας καἵ κατὰ τὸ 7ον-14ον ἔτος ἐπὶ 10 ὥρας. Κατὰ τὴν ἐφηβικὴν καὶ ὥριμον ἡλικίαν συνήθως διατίθενται διὰ τὸν ὕπνον 8 ὧραι. Κατὰ τὸ γῆρας αἱ ὧραι τοῦ ὕπνου ἐλαττονονται περισσότερον.

Κατὰ τὸν ὕπνον, οἱ μῦες οἱ έξαρτώμενοι ἐκ τῆς βουλήσεως γενικῶς δὲν ἐργάζονται, καθ’ ὅσον δὲν δὶαβιβάζονται, εἰς αὐτοὺς ἐκ τοῦ ἐγκεφάλου ἐρεθίσματα. Οἱ μύες τῶν σπλάγχνων ὅμως, καθὼς καὶ μερικοὶ άλλοι (ὡς οἱ κλείοντες τὰ βλέφαρα), συνεχίζουν τὴν ἐργασίαν των. Εἰς τινα ζῶα μάλιστα κατὰ τὸν ὕπνον ἐργάζονται πλεῖστοι μύες, ὡς οἱ τῶν ποδῶν εἰς τὰ ζῶα τὰ κοιμώμενα ὅρθια (ἵππος κλπ.) ἢ κρατούμενα ἐπὶ κλάδων (πτηνὰ κλπ.).

Οἶ ἐρεθισμοὶ ἐπὶ τοῦ ὀργανισμοῦ εἶναι κατὰ τὸυ ὕπνον περιωρισμένοι, διοτι τὰ βλέφαρα εἶναι κλειστά, ό τόπος συνήθως ἥσυχος καὶ ἡ προσοχὴ δὲν διεγείρεται πλέον ἀπὸ τὸ περιβάλλον. Ἀλλὰ καὶ τὰ ἐρεθίσματα, τὰ ὁποῖα παρ’ ὅλα αὐτὰ τυχὸν παράγονται, δὲν δημιουργοῦν ἐντυπώσεις εἰς τὸν ἐγκέφαλον, παρὰ μόνον ἄν εἶναι ἀναλόγως καὶ τῆς βαθύτητος τοῦ ὕπνου, ἀρκετὰ ἔντονα. ᾽Ακριβῶς τοῦτο χαρακτηρίζει τὸν ῦπνον, ὅτι ὁ ἐγκέφαλος ἐν μέρει ἀδρανεῖ καὶ δὲν ἐπεξεργὰζεται τὰ ἑρεθίσματα, τὰ ὁποῖα τυχὸν καταφθάνουν εἰς αὐτὸν. Οὕτως ὁ ὕπνος ἐπιφέρει τἠν άνάπαυσιν τοῦ ἐγκεφάλου καὶ, γενικῶς, τοῦ νευρικοῦ συστήματος.

Ὁ ἑπαρκὴς ὕπνος εἶναι άπαραίτητος διὰ τὸν ὀργανισμόν, ἡ δὲ στέρησις αὑτοῦ εἶναι βλαβερά. Πειραματικῶς παρετηρήθη ἑπὶ ζᾡων, ὅτι ἡ στέρησις τοῦ ὕπνου προκαλεῖ, μετά τινας ἡμέρας ἀϋπνίας τὸν θάνατον.

6. ΠΕΡΙΛΗΨΙΣ

Τὸ νευρικὸν σύστημα περιλαμβάνει: α΄) τὸ ἑγκεφαλονωτιαῖον σύστημα (κεντρικὸν τμῆμα ὁ ἐγκέφαλος καὶ ό νωτιαῖος μυελός, περιφερικὸν τὰ 12 ζεύγη τῶν ἐγκφαλικῶν νεύρων καὶ τά 31 τῶν νωτιαῖων)· β΄) τὸ συμπαθητικὸν καὶ παρασυμπαθητικόν· τὸ συμπαθητικὸν ἀποτελεῖται ἀπὸ ἶνας, αἱ ὁποῖαι ἑκφύονται ἀπὸ τὸν νωτιαῖον μυελὀν καί, πρἵν διακλαδισθοῦν εἰς τὰ σπλάγχνα, ἑκατέρωθεν τῆς σπονδυλικῆς στήλης διερχονται ἀπὸ τὰ συμπαθητικὰ γάγγλια· τὸ παρασυμπσθητικὸν ἀποτελεἶται ἀπὸ ἶνας ἐκφυομένας ἐπίσης ἐκ τοῦ νωτιαίου μυελοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ πνευμονογαστρικοῦ κυρίως ἐγκεφαλικοῦ νεύρου· τὸ συμπαθητικὸν καὶ τὸ παρασυμπαθητικὸν άνταγωνίζονται πρὸς ἄλληλα· γ΄) Τὰ αὐτόνομα νευρικὰ συστήματα τῆς καρδίας καὶ τοῦ ἑντέρου, τὰ ὁποῖα δἐν συνδέονται πρὸς τὰ προηγούμενα.

Διὰ τὴν ἀνάπαυσιν τοῦ ἐγκεφάλου εἶναι άπαραίτητος ὁ ὕπνος, μία κατάστασις, κατὰ τὴν ὁποίαν οὗτος μερικῶς ἀδρανεῖ.