Το piercing (ΜΕΡΟΣ Α’)

του

Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου

Ἡ «εἰκονογράφηση» τοῦ σώματος μὲ τατουὰζ καὶ τὸ τρύπημά του γιὰ τὴν τοποθέτηση στολιδιῶν (τὸ ἀποκαλούμενο «πίρσινγκ»), ἀλλὰ καὶ τὰ ψιμύθια, δηλ. τὸ ἔντονο μακιγιὰζ στὸ πρόσωπο, εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἰσχυρὰ ρεύματα τῆς μόδας τὰ τελευταῖα χρόνια, μὲ θιασῶτες της κυρίως τὴ νεολαία! Ὡστόσο, ὅλα τους εἶναι παλιά, παμπάλαια, ἀκόμη δὲ καὶ πρωτόγονα, ὅσο κι ἂν θέλουν κάποιοι νὰ φαίνονται καινούργια κι ὅσο ἂν κάποιοι ἄλλοι ἐπιθυμοῦν μέσῳ αὐτῶν νὰ κάνουν τὴν ἐπανάστασή τους!

Ἔχουν τὶς ρίζες τους σὲ ἀρχέγονες φυλετικὲς καὶ θρησκευτικὲς παραδόσεις, εἶναι ἐμποτισμένα σαφῶς μὲ παγανιστικὲς εἰδωλολατρικὲς ἀκόμη δὲ καὶ ἀποκρυφιστικὲς ἀντιλήψεις. Στὸ παρελθὸν συνδέθηκαν, βεβαίως, μὲ τὸ περιθώριο, ἐνῶ σήμερα περισσότερο θέλουν νὰ εἶναι ἕνας τρόπος ἔκφρασης διαφορετικῆς!

Ἡ ἀποκαλούμενη «Τέχνη τοῦ Σώματος» (Body Art), ἔχει… ἐπιφορτιστεῖ ὅλων τῶν εἰδῶν τίς σχετικὲς παρεμβάσεις! Στὴν κατεύθυνση αὐτὴ μία ὁλόκληρη βιομηχανία ἔχει ἀναπτυχθεῖ, ἀπʼ τὴν διαιτολογία ὡς τὴν πλαστικὴ χειρουργικὴ καὶ τὸ ντόπινγκ. Σʼ αὐτὰ ἔχουν ἐντάξει τὸ τατουὰζ καὶ τὸ λεγόμενο «πίρσινγκ»!

Σὲ προηγούμενη σειρὰ ἄρθρων μας μιλήσαμε γιὰ τὸ τατουάζ. Τώρα σειρὰ ἔχει νὰ μιλήσουμε γιὰ τὸ λεγόμενο «πίρσινγκ». Πρόκειται γιὰ πράγματα ἀλληλένδετα. Μάλιστα μὲ τὸ τατουὰζ σφραγίζεται κανεὶς μὲ κάτι, μὲ τὸ πίρσινγκ δέ, τρυπιέται γιὰ κάτι! Κι ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…

Ἡ ὀνομασία του

Κι ἂς ἀρχίσουμε ἀπʼ τὸν προσδιορισμὸ τῆς ἴδιας τῆς ἔννοιας πρῶτα. Λοιπόν, παλιὰ λεγόταν «ἐνώτιο» κι ἀργότερα «κρίκος» ἢ «σκουλαρίκι», γιατί ἦταν γυναικεῖο κόσμημα, ποὺ φοριόταν στὸ αὐτὶ μονάχα. Τώρα τὸ λέμε «body piercing» (= μπόντι πίρσινγκ), γιατί πρόκειται πιὰ γιὰ τὸ τρύπημα τοῦ σώματος σὲ διάφορα σημεῖα του (ἀπὸ τὴ μύτη, ὡς τὸν ἀφαλό!) καὶ ὄχι μόνον τοῦ αὐτιοῦ, προκειμένου νὰ… κρεμαστοῦν τὰ σκουλαρίκια!

Ἡ ἱστορία του

Ὅπως στὸ τατουάζ, ἔτσι καὶ στὸ σκουλαρίκι, ἡ ἱστορία χάνεται στὰ βάθη τῶν αἰώνων. Τὰ σκουλαρίκια, μάλιστα, χρονολογοῦνται ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ χαλκοῦ! Ἦταν κι αὐτὰ πολὺ διαδεδομένα στὴν ἀρχαία Αἴγυπτο, τὴν κοιτίδα αὐτὴ τῆς πιὸ μεγάλης καὶ τῆς πιὸ γνήσιας εἰδωλολατρίας καὶ συνδέθηκε σαφῶς μὲ θρησκευτικὲς τελετές! Ἐπιπλέον συναντᾶται σὲ ἀρχαίους λαοὺς καὶ φυλὲς τῆς Ἀφρικῆς, τῆς Ἀσίας καὶ τῆς Ν. Ἀμερικῆς.

Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ στὴ Ρωμαϊκὴ ἐποχὴ ἦταν πραγματικὰ ἀριστουργήματα ἀπὸ πολύτιμα μέταλλα. Στὸ πέρασμα δὲ τῶν αἰώνων τόσο τὸ μέγεθος καὶ τὰ σχήματα, ὅσο καὶ αὐτὴ ἡ διάδοσή τους, ἐπηρεάζονται ὄχι μόνον ἀπὸ τὴν αἰσθητικὴ ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ ἤθη τῆς ἐποχῆς. Ὅποτε ἄλλοτε ἐξαφανίζονταν (ὅπως π.χ. στὸν Μεσαίωνα) κι ἄλλοτε βρίσκονταν σὲ ἔξαρση καὶ μάλιστα στὴ μόδα (ὅπως π.χ. στὴν Ἀναγέννηση).

Σὲ ποιὰ σημεῖα τοῦ σώματος τοποθετοῦνται;

Κάποτε ἀρκοῦσε ἕνα ἁπλὸ τρύπημα αὐτιῶν, τὸ πολὺ δύο. Αὐτὸ ὅμως θεωρεῖται πλέον τετριμμένο καὶ δὲν ἱκανοποιεῖ πιὰ τοὺς νέους. Ἡ καινούργια μόδα, τὸ λεγόμενο «μπόντι πίρσινγκ», ποὺ τὴν ἀκολουθοῦν κάποιες ὁμάδες νέων ἀνὰ τὸν κόσμο καὶ τείνει νὰ πάρει ἀπρόσμενες διαστάσεις, εἶναι ἡ τοποθέτηση ὅσων περισσότερων κρίκων γίνεται καὶ ἐπιπλέον σὲ ὅσο τὸ δυνατὸν πιὸ ἀπίθανα μέρη τοῦ σώματος μπορεῖ κανείς!

Τὰ σημεῖα τοῦ σώματος στὰ ὁποῖα τοποθετοῦνται ἕνα ἢ περισσότερα σκουλαρίκια, εἶναι συγκεκριμένα. Δηλαδὴ τὰ αὐτιὰ (πού εἶναι λέει πολὺ… κοινό!), ἡ μύτη, τὰ χείλη, ἡ γλώσσα, ὁ ἀφαλὸς ποὺ εἶναι… καὶ πολύ τῆς μόδας κ.λπ.!

Ἀπὸ ποιούς;

Ἀρχικὰ τὸ body piercing ἦταν χαρακτηριστικὸ (κι αὐτό!) τῶν ὁμοφυλοφίλων, ἀλλὰ καὶ τῶν ὀπαδῶν τῆς punk rock μουσικῆς! Ὅπως καὶ τὸ τατουάζ, ἔτσι καὶ τὰ σκουλαρίκια, ἦταν τὸ «σῆμα κατατεθὲν» τοῦ περιθωρίου καὶ συγκεκριμένων ὁμάδων ἀνθρώπων καὶ «φυλῶν»!

Πανεπιστημιακοὶ ἐρευνητὲς (ὅπως ὁ Τίμοθι Ρόμπερτς τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Ρότσεστερ) ἀναφέρουν ὅτι τὰ χαρακτηριστικά τῆς συμπεριφορᾶς τῶν ἐφήβων σήμερα, ποὺ φέρουν τρυπήματα καὶ σκουλαρίκια εἶναι τὸ μειωμένο ἐνδιαφέρον τους γιὰ τὸ σχολεῖο, οἱ τακτικὲς ἀπουσίες τους ἀπὸ τὰ μαθήματα, τὸ κάπνισμα, τὸ πρώϊμο σεξουαλικὸ ἐνδιαφέρον σὲ σχέση μὲ τοὺς συνομηλίκους τους κ.λπ. Αὐτοὶ δὲ ποὺ ἔχουν καὶ τατουάζ, ἐμφανίζουν τὴ χειρότερη καὶ περισσότερο ἐπικίνδυνη συμπεριφορά!

Στὶς ἡμέρες μας, πάντως, μὲ τὴν ὅλη προβολὴ καὶ τὴν διαφήμιση, ποὺ τοὺς γίνεται, καταβάλλεται προσπάθεια νὰ περάσουν στὰ εὐρύτερα στρώματα τῆς νεολαίας κι ὡς ἕνα βαθμὸ τὸ ἔχουν ἐπιτύχει. Στὶς ΗΠΑ τὰ πρωτεῖα κατέχουν τὰ κορίτσια 14–16 ἐτῶν!

Ὅπως ἔγραψαν οἱ «The New York Times» σὲ σχετικὴ ἔρευνα, 1 στοὺς 5 φοιτητὲς τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Τέξας ἔχουν τουλάχιστον ἕνα τατουὰζ ἢ κάποιο κόσμημα περασμένο στὸ δέρμα!

Τί ἀκριβῶς συμβαίνει σήμερα;

Ὑποστηρίζεται ὅτι τὸ τατουὰζ εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ἄνοιξε τὸν δρόμο στὸ body piercing! Ἔτσι, ἀπʼ τὶς ἀρχὲς τὶς δεκαετίας τοῦ ʼ80 κι ὕστερα τὸ τελευταῖο ἔχει γίνει ἀπίστευτη μόδα στὴν Ἀμερική, τὴ Γερμανία, τὴ Γαλλία κ.λπ., ἰδιαίτερα δὲ μεταξὺ τῶν ἐφήβων καὶ τώρα τελευταῖα τὸ βλέπουμε νὰ διαδίδεται καὶ στὴ Χώρα μας.

Ὅπως συνέβη μὲ τὸ τατουάζ, ἔτσι καὶ μὲ τό “piercing” ἔχουν ἐπιστρατευθεῖ ὅλες οἱ λεγόμενες «δυνάμεις τῆς ἀγορᾶς» γιὰ τὴν καθιέρωσή του στὴ νεολαία, καὶ μάλιστα στοὺς ἐφήβους, ἀπὸ τὶς διασημότητες (ἠθοποιούς, τραγουδιστές, ἀθλητές, μοντέλα κ.λπ.) ὡς τὰ ΜΜΕ (ὅπως τὸ MTV) καὶ τὰ διάφορα ἄλλα συστήματα (ἀπὸ μουσικὰ εἴδη καὶ ρεύματα, ὡς τὶς κολεξιὸν).

Στὴν Ἀμερικὴ, ποὺ οἱ ἐπιδράσεις τοῦ εἴδους αὐτοῦ εἶναι δεδομένες καὶ πλήρως ἰσοπεδωτικές, προβάλλονται ἀκόμη καὶ εἰδικὰ βίντεο, ποὺ «ἐνημερώνουν» τοὺς ἐνδιαφερόμενους γιὰ τὸ τί ἀκριβῶς πρέπει νὰ κάνει κανεὶς καὶ ποῦ ἀκριβῶς πρέπει νὰ τρυπήσει τὸ σῶμα του!

Ὁ γνωστὸς Γάλλος σχεδιαστὴς Ζάν Πὸλ Γκοτιέ, ποὺ φέρει ὁ ἴδιος πολλὰ σκουλαρίκια στὰ αὐτιά του, παρουσίασε ὡς καὶ στὶς ἐπιδείξεις μόδας του, ὅλα τὰ μοντέλα νὰ ἔχουν τατουὰζ καὶ σκουλαρίκια στὴ μύτη, τὰ χείλη καὶ τὸν ἀφαλό! Ἐξάλλου τὸ μήνυμα τῶν ΜΜΕ εἶναι σαφέστατο: «Ἂν δὲν σοῦ ἀρέσει τὸ σῶμα σου, ἄλλαξέ το». Κι αὐτὸ εἶναι τὸ κανάλι γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς «ὡραῖ ες» διαδικασίες!

Ἐπιπλέον στὰ φεστιβὰλ, ποὺ διοργανώνονται σὲ διάφορες πόλεις τοῦ κόσμου, γιὰ τὰ τατουάζ, ἐκεῖ γίνεται καὶ ἐπίδειξη τοῦ piercing γιατί αὐτοὶ ποὺ εἶναι χαραγμένοι μὲ τατουάζ, κατὰ κανόνα εἶναι τρυπημένοι καὶ μὲ σκουλαρίκια!

Γιὰ ποιοὺς λόγους τρυπᾶ κανεὶς τὸ σῶμα του;

Οἱ λόγοι εἶναι, λίγο ὡς πολλοί, οἱ ἴδιοι μὲ αὐτοὺς τοῦ τατουὰζ, ποὺ ἀναπτύξαμε σὲ προηγούμενα φύλλα, ὅπως:

α. Ἀποτελεῖ ἐπαναστατικὴ πράξη καὶ κίνηση ἀμφισβήτησης τῶν ἐπιταγῶν τῆς οἰκογένειας, τοῦ σχολείου κ.λπ.! Μία ἐπανάσταση, ὅμως, ποὺ γίνεται μὲ τὰ μέσα τῶν πρωτογόνων καὶ τῶν ἀρχαίων, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τῆς «διεθνοῦς τῶν πονηρῶν»!

Ἂς τὸ σκεφθοῦμε… Γράφει προβληματιζόμενος ἕνας ροκάς: «Κάποτε ἡ ρὸκ μουσικὴ ἐξέφραζε τὴν ἐπανάσταση ἐνάντια στὰ πρότυπα. Σήμερα ποὺ τὰ σκουλαρίκια, τὸ πίρσινγκ καὶ ἡ χέβυ ἔγιναν πρότυπο, τι ἐκφράζει τὴν ἐπαναστατικότητα, τὴν διαφορετικότητα;».

β. Γιὰ… ὀμορφιά! Ὅσοι τὰ φοροῦν πιστεύουν ὅτι μὲ τὸν τρόπο

αὐτὸ ἀναδεικνύουν τὰ φυσικά τους χαρίσματα καὶ γίνονται περισσότερο ἐμφανίσιμοι. Τί ματαιότητες!

γ. Γιὰ νὰ προκαλέσουν! Ὅταν κάποιοι ρωτήθηκαν «τί συμβολίζει γιὰ σένα τὸ piercing;» ἀπάντησαν ὡς ἑξῆς: «Τὸ νὰ ἔχεις ριζοσπαστικὲς ἰδέες γύρω ἀπὸ τὸ σέξ»! Ἆραγε μὲ αὐτὸ ἐννοοῦν καὶ τὴν ὁμοφυλοφιλία;

δ. Γιὰ τὴ μόδα! Ποιὰ μόδα ἆραγε; Αὐτὴν ποὺ τόσο γρήγορα ἔρχεται καὶ παρέρχεται, αὐτὴν πού πολλὲς φορὲς ἐπαναλήφθηκε στὸ παρελθὸν ἢ αὐτὴν πού κάποιοι τόσο ἐπιτηδευμένα μᾶς ἐπιβάλλουν; Αὐτὸ ἀπὸ μόνο του θὰ ἔπρεπε νὰ μᾶς ἐπαναστατεῖ!

ε. Γιὰ λόγους… ἀνεξαρτησίας! Μὰ αὐτὴ ἀπὸ μόνη της δὲν εἶναι μία ἄνευ προηγουμένου ἐξάρτηση;

στ. Γιὰ τὸν θαυμασμὸ τῶν φίλων! Ἀλλὰ τότε, μήπως πρέπει νὰ ἀλλάξουμε τοὺς φίλους μας, ἂν αὐτὰ εἶναι ἐκεῖνα πού θαυμάζουν σʼ ἐμᾶς; Μήπως βρισκόμαστε σὲ λάθος παρέα;

ζ. Γιὰ τὴν κάλυψη συναισθηματικῶν κενῶν! Τί λάθος τακτικές! Ἔτσι μεγαλώνουν, δὲν κλείνουν τὰ ὅποια κενά…

η. Γιὰ τὴ… διαφορά!Ἀφήσαμε τελευταῖο αὐτό, ποὺ εἶναι καὶ ὁ σπουδαιότερος λόγος. Πολλοὶ τρυποῦν ἀκόμη καὶ προκλητικὰ τὸ σῶμα τους, προκειμένου νὰ ξεχωρίσουν ἀπʼ τὴ μάζα καὶ ἀπʼ τὸν συμβατικὸ τρόπο ζωῆς, γιὰ νὰ δημιουργήσουν ἀντίθεση, γιὰ νὰ προκαλέσουν ἐντύπωση καὶ γιὰ νὰ κάνουν τοὺς ἄλλους νὰ τοὺς προσέξουν! Ἡ ὅλη κατάσταση θυμίζει τοὺς μηχανόβιους, οἱ ὁποῖοι κάνουν ἔτσι τὴν ἐξάτμιση τῆς μηχανῆς τους, ὥστε νὰ προκαλεῖ τὸν μεγαλύτερο δυνατὸ θόρυβο καὶ τὸν ἐκνευριστικότερο σαματά!

Νὰ δείξουν, δηλαδή, πὼς δὲν εἶναι σὰν τοὺς ἄλλους, πὼς ἀνήκουν σὲ μία ἄλλη ὁμάδα, μία ἰδιαίτερη φυλή! Φαίνεται, λοιπόν, καθαρὰ πὼς τὰ ἄτομα αὐτὰ δὲν ἔχουν κάτι καλύτερο καὶ ἀνώτερο νὰ ἐπιδείξουν (ἂν καὶ δὲν χρειάζεται γιατί καὶ κατὰ τὴν

παροιμία «οἱ ἄδειοι τενεκέδες κάνουν θόρυβο, οἱ γεμάτοι ποτέ»!), δὲν ἔχουν προσωπικότητα ὁλοκληρωμένη καὶ συγκροτημένη, ποὺ νὰ τοὺς διαφοροποιεῖ ἢ καὶ ἐπιτυχίες στὴ ζωή τους, ποὺ νὰ τοὺς δημιουργοῦν αὐτοπεποίθηση!