Γιατί δεν επικοινωνούμε; (ΜΕΡΟΣ Β’)

του

Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου

Λοιπόν, γιατί δὲν ἐπικοινωνοῦμε; Τί συμβαίνει ἀκριβῶς ἐπʼ αὐτοῦ; Οἱ παράγοντες εἶναι πολλοί. Ὡστόσο ἕνας εἶναι ὁ οὐσιαστικός. Θὰ λέγαμε πὼς ὅλα συνοψίζονται σὲ τοῦτο: Στὸ ὅτι δὲν ἐπικοινωνοῦμε πιὰ μὲ τὸν Θεό! Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ἔλλειψη τῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὸν Θεό, ἀποξήρανε τὶς καρδιές μας. Μᾶς ἔκανε ἐγωιστές, μοναχικούς, ἀτομιστές. Μᾶς ἔκλεισε στὸν ἑαυτό μας. Μᾶς ἔκανε κρύους καὶ ἰδιόρρυθμους. Μᾶς περιόρισε τὴν ἀνθρωπιὰ καὶ τὸ συναίσθημα. Μᾶς μείωσε τὸν ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς ἄλλους. Μᾶς ἔκανε νὰ τοὺς βλέπουμε ὅλο καὶ πιὸ λίγο σὰν ἀδελφούς!

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας φέρνουν ἐπʼ αὐτοῦ τὸ ἑξῆς πολὺ χαρακτηριστικὸ παράδειγμα. Ἔχουμε, λένε, ἕνα κύκλο. Στὸ κέντρο του εἶναι ὁ Θεὸς καὶ στὴν περιφέρειά του οἱ ἄνθρωποι. Ὅσο οἱ ἄνθρωποι πορεύονται πρὸς τὸν Θεό, δηλαδὴ πρὸς τὸ κέντρο τοῦ κύκλου, τόσο ἔρχονται ὅλο καὶ πιὸ κοντὰ μεταξύ τους, ἐπειδὴ ἡ ἐπιφάνεια συνεχῶς περιορίζεται. Ἀντίθετα, ὅσο οἱ ἄνθρωποι ἀπομακρύνονται ἀπʼ τὸν Θεό, δηλαδὴ ἀπʼ τὸ κέντρο τοῦ κύκλου, τόσο ἀπομακρύνονται καὶ μεταξύ τους ἐπειδὴ ἡ ἐπιφάνεια στὴν ὁποία κινοῦνται συνεχῶς αὐξάνει. Αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ πλησίασμα τοῦ ἑνὸς πρὸς τὸν ἄλλο, βλέπετε, δὲν μπορεῖ νὰ τὸ καλύψει κανένα ἀπʼ τὰ τεχνικά μας μέσα!

Ὁ Χριστὸς ἀναφέρει στὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη (γ΄, 20): «Ἰδού, στέκομαι στὴν πόρτα καὶ χτυπῶ. Ἂν ἀκούσει κανεὶς τὴ φωνή μου καὶ ἀνοίξει τὴν πόρτα, θὰ μπῶ καὶ θὰ δειπνήσω μαζί του καὶ αὐτὸς μαζί μου». Λοιπὸν ὅταν δὲν ἀνοίγουμε τὴν πόρτα σʼ Ἐκεῖνον, ὅταν δὲν θέλουμε νὰ δειπνήσουμε καὶ συνεπῶς νὰ ἐπικοινωνήσουμε μαζί Του, πῶς εἶναι δυνατὸ νὰ κάνουμε τὸ ἴδιο σὲ κάποιο συνάνθρωπο, πού ζητᾶ νὰ ἐπικοινωνήσει μαζί μας;

Γιʼ αὐτὸ κι ἀφήνουμε τὰ τηλέφωνα νὰ χτυποῦν, τὰ γράμματα καὶ τὰ e-mail του ἀναπάντητα, ἢ κι ὅταν βρισκόμαστε μαζί του κατʼ ἀνάγκη, περιφράζουμε τὸν ἑαυτό μας μὲ ντεσιμπὲλ κι ἄλλα παρόμοια μέσα, γιὰ νὰ μὴ ὑπάρξει τελικὰ ἐπικοινωνία μεταξύ μας!

* * *

Ἔλεγε ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χριστόδουλος: «Ἐπικοινωνία δὲν εἶναι ἕνας τρόπος γιὰ νὰ λαμβάνουμε καὶ νὰ δίνουμε πληροφορίες ἢ μία ἐπαγγελματικὴ δραστηριότητα, ἀλλὰ τὸ πῶς καὶ τὸ γιατί ἐρχόμαστε σʼ ἐπαφὴ μὲ τὸν ἄλλον. Οὐσιαστικὰ ὁρίζει τὴν ἴδια τὴν ποιότητα τῆς ἀνθρωπιᾶς μας».

Ναί, τὸ θέμα τῆς ἐπικοινωνίας εἶναι θέμα ἀνθρωπιᾶς. Εἶναι θέμα πραγματικοῦ ἐνδιαφέροντος γιὰ τὸν ἄλλον. Ἀπορρέει ἀπὸ τὴν πλέρια ἀγάπη, ποὺ νοιώθουμε γιʼ αὐτόν. Προέρχεται ἀπʼ τὴν ἐγκατάλειψη τοῦ ἐγώ μας κι ἐν τέλει τοῦ ἀτομικισμοῦ μας. Πηγάζει ἀπʼ τὴν διάθεση νὰ προσφέρουμε κι ὄχι γιὰ νὰ πάρουμε. Κι ὅλα αὐτὰ πότε μόνο ἐξασφαλίζονται; Ὅταν πραγματικὰ βρισκόμαστε σʼ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεό, ὅπως εἴπαμε, ὅταν φροντίζουμε νὰ βρισκόμαστε ὅλο καὶ πιὸ πολὺ κοντά Του. Τότε καὶ ἡ ψυχὴ μας βρίσκεται κοντὰ μὲ τοὺς συνανθρώπους μας, πέραν ἀπὸ τὰ σώματά μας. Βρίσκεται ὅλη ἡ ὕπαρξή μας. Καὶ τότε, ἡ ἐπικοινωνία πόσο μεγάλη χαρὰ γίνεται!

* * *

Ὑποστηρίζεται βάσιμα ὅτι μὲ τὴν ἐμφάνιση ὁποιουδήποτε νέου τεχνολογικοῦ μέσου ἡ ἴδια ἡ ἐπικοινωνία ἀναμφισβήτητα ἐπηρεάζεται. Ἡ ἐπίδραση μάλιστα αὐτὴ ἔχει νὰ κάνει κυρίως ἀπʼ τὸ ἴδιο τὸ μέγεθος τῆς τεχνολογίας, ποὺ διαθέτει αὐτὸ τὸ μέσο.

Σύμφωνα μὲ τὶς ἔρευνες ἕνα παιδὶ θὰ συνδεθεῖ πολὺ σπάνια μὲ τὸ διαδίκτυο καὶ κυρίως γιὰ νὰ παίξει παιχνίδια, δηλαδὴ θὰ συνδεθεῖ γιὰ νὰ κάνει κάτι μόνο του. Ἕνας ἔφηβος ὅμως πολὺ γρήγορα ἀναπτύσσει τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὸ διαδίκτυο, προκειμένου νὰ τὸ χρησιμοποιήσει γιὰ ἐπικοινωνία. Μέσα δὲ ἀπʼ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν ἐπικοινωνία, χάνει σταδιακὰ τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ ἐπικοινωνία «πρόσωπο μὲ πρόσωπο» μὲ τοὺς συνομηλίκους του.

Ἂς τὸ δοῦμε καὶ ἀπὸ τὸ ἑξῆς γεγονός. Ὅταν θέλουμε νὰ εὐχηθοῦμε σʼ ἕνα φίλο μας, θὰ τοῦ μιλήσουμε διαφορετικὰ ἀπʼ τὸ τηλέφωνο ἢ καὶ ὅταν συναντηθοῦμε, καὶ ἀσφαλῶς πιὸ θερμά, ἀπʼ τὸ νὰ τοῦ στείλουμε ἕνα μήνυμα, ποὺ πανομοιότυπα στέλνουμε σὲ ὅλους τούς γνωστούς!

Εἶναι ἀλήθεια πὼς ὁ εἰκονικὸς κόσμος εἶναι πλούσιος σὲ αἰσθήσεις, φτωχότατος ὅμως σὲ συναισθήματα. Λείπει δηλαδὴ σαφῶς αὐτὸ ποὺ διακρίνει καὶ καταξιώνει τὴν πραγματικὴ ἐπικοινωνία.

* * *

Οἱ τεχνολάτρες, θεωρώντας τὴν τεχνολογία ὡς πανάκεια, περιμένουν νὰ τοὺς λύσει ἀκόμη κι αὐτὸ τὸ πρόβλημα, τῆς πραγματικῆς ἐπικοινωνίας δηλαδή. Ὅμως δὲν μπορεῖ! Καταδείχθηκε ὅτι εἶναι τελείως ἀδύναμη σʼ αὐτό. Μὴ τὴν θεοποιοῦμε ἄλλο, μὴ τὰ περιμένουμε ὅλα ἀπʼ αὐτήν!

Ἀπεναντίας ἡ τεχνολογία εἶναι χρήσιμη, μὰ πάρα πολὺ χρήσιμη, μόνο ἂν ὑπάρχει ἡ πραγματικὴ ἀγάπη καὶ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν ἄλλο, ὅπως αὐτὰ ἀπορρέουν ἀπʼ τὴν ἀγάπη μας πρὸς τὸν Θεό. Διαφορετικὰ ἡ τεχνολογία μᾶς ὁδηγεῖ, ὅπως ὡραῖα εἶπαν, σὲ «τεχνοαυτισμό»! Δηλαδὴ στὴν κατάσταση ἐκείνη κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νὰ ἐκφράσει προσωπικὰ αἰσθήματα χωρὶς τὴν τεχνολογία, ἀπομονώνεται στὸν κόσμο τῆς ὀθόνης καὶ περιορίζει τὶς ἀληθινές του ἐπαφὲς στὸ πραγματικό του περιβάλλον.

Τὰ πιὸ εὔκολα θύματα δέ, αὐτοῦ τοῦ φαινομένου, τοῦ «τεχνοαυτισμοῦ», δὲν εἶναι ἄλλα ἀπὸ τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς ἐφήβους.

* * *

Δηλαδὴ ἀπορρίπτουμε τὴν τεχνολογία καὶ ὅλα της τὰ μέσα πού κατὰ μοναδικὸ τρόπο μᾶς διατίθενται σήμερα; Κάθε ἄλλο! Θὰ

ἦταν μέγα λάθος αὐτό, δὲν τὸ συζητᾶμε! Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ σωστό; Τοῦτο ἀκριβῶς…

Ἔχουμε τοὺς φίλους καὶ τὴν παρέα μας, συναντιόμαστε συχνὰ μαζί τους, ἐπικοινωνοῦμε πρόσωπο μὲ πρόσωπο, καὶ ἐπικουρικὰ ἔχουμε καὶ τὰ διάφορα τεχνολογικὰ μέσα, στὸ βαθμὸ ποὺ αὐτὰ μᾶς εἶναι ἀπαραίτητα, γιὰ νὰ μᾶς διευκολύνουν. Δηλαδὴ δὲν τὰ χρησιμοποιοῦ με ὡς ὑποκατάστατα φιλίας καὶ ἐπικοινωνίας, ἀλλὰ ὡς βοηθήματα! Δὲν τὰ ἔχουμε γιὰ νὰ κλεινόμαστε στὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀνοιγόμαστε ἀκόμη περισσότερο πρὸς τὸν ἄλλο! Δὲν τὰ θέλουμε γιὰ τὴν ἀπομόνωσή μας, ἀλλὰ γιὰ νὰ «κρατήσουμε ἐπαφὴ» ὡς τὴν ἑπόμενη  συνάντησή μας!