Πόλεμος και Ειρήνη

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-κλασσικού φιλολόγου-

Λοιπόν! Άπαντες, μηδενός εξαιρουμένου, εκ των εμφανιζομένων ως μελλοντικοί σωτήρες της χώρας, πρίν τας εκλογάς ισχυρίζονται ότι αυτοί και μόνον αυτοί μας συμβουλεύουν δια τα σωστά και ότι μόνον αυτοί γνωρίζουν ποια είναι αυτά. Την σήμερον λοιπόν αποφασίζομεν για πόλεμο ή ειρήνην. Θέμα υψίστης σημασίας δια τον βίον του εκάστου εξ ημών και των τέκνων μας.

Και ασφαλώς πρόκειται δια πόλεμον ή ειρήνην, αφού εφόσον αποφασίσωμεν ως έθνος να εναντιωθώμεν εις την ξένην φαλκίδευσιν και εις την των ντόπιων δοσιλόγων αρωγών αυτής θα πρέπει να ετοιμαστώμεν δια δεινά ως είς πόλεμος επιφέρει, ή αφού εφόσον προκρίνωμεν ως έθνος την συμπόρευσιν με τα κελεύσματα της σύγχρονης πραγματικότητος θα πρέπει να ετοιμαστώμεν δια ηρεμίαν και να οπλιστώμεν με υπομονήν και εργατικότηταν, ίνα αλλάξωμεν βαθμηδόν τας δυσμενείς συνθήκας, ως εις περίοδον ειρήνης επιτρέπει ο καιρός, έστω και με κίνδυνον να καταδικαστώμεν εις αργόν θάνατον. Με άλλα λόγια γρήγορη και επαναστατική διάθεσις δια αλλαγήν και τιμωρία των ενόχων και πόλεμος ή υπομονή, γαλήνη και πραότητα, εργασία, κόπος και μόχθος και ειρήνη με ελπίδα εις το μέλλον.

Ένα είναι σίγουρον. Όσοι λάβουν σωστήν απόφασιν δια τούτο το δίλημμα θα ζήσουν και περισσότερον ευτυχισμένοι από τους άλλους. Και τούτο διότι εφόσον η βούλησις των συνταυτισθή με την βούλησιν της πλειοψηφίας θα έχουν την χαράν ότι συνέβαλλαν στην αγαθήν πορείαν της χώρας, ενώ κι αν ακόμα δεν περάσει η απόφασίς των ως ορθή κι αποτυπωθεί ως μέγιστη συνισταμένη της καθολικής βουλήσεως δεν θα νοιώσουν ούτε ως προς ώρας μη αναπαυμένοι ότι συνειδησιακώς δεν επραξαν το καθήκον των και το χρέος των έναντι της δυστύχου πατρίδος.

Τόσον λοιπόν μεγάλη είναι η σπουδαιότης της σημερινής εκφράσεως της εθνικής βουλήσεως. Γνωρίζομεν δε καλώς ότι είναι δύσκολον να πηγαίνει κάποιος ενάντια στον τρόπον που σκέφτονται οι περισσότεροι καθώς ναι μεν έχομεν δημοκρατία, δεν υπάρχει ωστόσο ελευθερία λόγου στους δημοσίως εκφραζομένους διαφορετικώς. Τούτο το ανεχόμεθα μόνον εις τους κωμικούς μας ηθοποιούς καθ’ έκαστον θέρος εις τας επιθεωρήσεις των. Απεναντίας εάν εκφραστή τις αφρόνως εναντίον της κατά τα φαινόμενα γενικής απόψεως πολλοί είναι εκείνοι που θα σπεύσουν να φωνάξουν αγανακτισμένοι δίχως έννοιαν δημοκρατικότητος «άρον άρον σταύρωσον αυτόν». Το χειρότερον είναι όμως το εξής: για εκείνους που δημοσιοποιούν τα σφάλματα της χώρας στους άλλους –θυμηθείτε δήλωσιν πρωθυπουργού της χώρας ότι κυβερνά έναν διεφθαρμένον  λαόν- αισθανόμασταν ευγνωμοσύνη, και μερικοί ακόμη και τώρα, όσην δεν αισθανθήκαμε ποτέ για τους πραγματικούς ευεργέτες μας. Αντιθέτως αυτούς που μας επέπλητταν και μας νουθετούσαν τους απεχθανόμασταν λέ κι έκαναν κάποιο κακό εις την πατρίδαν.

Επειδή λοιπόν το συναίσθημα –πόσον μάλλον αυτό της οργής- δεν είναι και το καταλληλότερο εις την λήψιν των αποφάσεων και δή τοσούτων σημαντικών, επειδή δε επίσης η διάσπασις εις τοιαύτας κρίσιμας συνθήκας του διεθνούς πεδίου είναι αυτοκαταστροφική, όπως και μία απόφασις ένάρξεως πολέμου, νομίζω ότι η καλύτερη και πλέον συνετή απόφασις είναι η διατήρησις της ειρήνης έστω και αν αυτή περιέχει δυσμενείς όρους. Μέσω της διατηρήσεως της ειρήνης και της ύπαρξης καταλλήλων πατριωτών υπάρχει κάποια ελπίς. Ο πόλεμος μόνον κακά θα επιφέρει.

(διασκευή από τον «περί ειρήνης» λόγον του Ισοκράτου