ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012 / ΙΣΤΟΡΙΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Β’)

 επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου-

(οι επικίνδυνες ερωτήσεις είναι έντονα, πλάγιες, με μαύρα γράμματα φορτισμένες και θα δίνονται περισσότερα καίρια σημεία για αυτές)

(οι ερωτήσεις που ο αριθμός τους είναι εντός παρενθέσεως έχουν εξετασθεί κατά τις εξετάσεις του παρελθόντος)

Τ ο σ ύ ν τ α γ μ α τ ο υ 1 8 4 4

1. Ποιος ο ρόλος των κομμάτων στις διαδικασίες διαμόρφωσης του συντάγματος του 1844; (Εθνοσυνέλευση 1843-44).

2. Σύνταγμα του 1844: α) ποια θεμελιώδη δικαιώματα κατοχυρώθηκαν και ποιο δεν κατοχυρώθηκε; β)πώς καθορίστηκαν οι εξουσίες του βασιλιά; γ) ποιο το πολίτευμα της χώρας; δ) άλλες διατάξεις.

3. Ποια η σημασία της κατοχύρωσης του δικαιώματος της καθολικής ψηφοφορίας;

4. Κόμματα: Πώς επηρέασε η επανάσταση της Γ΄ Σεπτεμβρίου το ρόλο των κομμάτων; τι προέβλεπε το σύνταγμα για τα κόμματα; ποια η λειτουργία και ο χαρακτήρας των κομμάτων;

Η παρακμή των ξενικών κομμάτων κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας.

1. Ποια ήταν η πορεία του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο 1844-1864;

(2.) Ποια ήταν η δραστηριότητα του Ι. Κωλέττη ως αρχηγού του γαλλικού κόμματος; ποια η τύχη του κόμματος μετά το θάνατο του αρχηγού του; πού οφείλεται η παρακμή του γαλλικού κόμματος;

3. Πώς επηρέασε ο Κριμαϊκός πόλεμος τα ξενικά κόμματα;

4. Ποιες συνέπειες είχε η υπόθεση Πατσίφικο στις σχέσεις Ελλάδας-Αγγλίας;

Η νέα γενιά

1. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στην εμφάνιση της νέας γενιάς λίγο μετά τα μέσα του 19ου αι.; ποια η νοοτροπία της νέας γενιάς;

2. Στα τέλη της δεκαετίας του 1850 συγκροτήθηκαν αντιπολιτευτικοί όμιλοι: α) ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη διαμόρφωσή τους; β)ποια τα κύρια αιτήματά τους; γ) ποιος ήταν ο Αλ. Κουμουνδούρος;

3. Ποιο το αίτημα της επανάστασης του 1862; ποιοι συμμετείχαν σ’ αυτή; ποιο το αποτέλεσμά της;

Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864

1. Ποιο το περιεχόμενο των όρων: Πεδινοί, Ορεινοί, Εκλεκτικοί, Εθνικόν κομιτάτον, Αρχή της Δεδηλωμένης.

2. Ποιες οι καινοτομίες (ή διαφορές) του συντάγματος του 1864 σε σχέση με το σύνταγμα του 1844.

3. Ποια σημασία είχε η συνταγματική κατοχύρωση της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι;

4. Ποια σημασία είχε η ψήφιση της αρχής της δεδηλωμένης για την πολιτική ζωή της Ελλάδας;

Γ. ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ (1880-1909)

Η εδραίωση του δικομματισμού

1. Πότε θεμελιώθηκαν κοινοβουλευτισμό σύστημα και δικομματισμός;

2. Ποιοι οι στόχοι του τρικουπικού κόμματος;

3. Ποιες προσπάθειες έγιναν για την υλοποίηση του προγράμματος του Τρικούπη;

4. Ποιες οι συνέπειες του προγράμματος του Τρικούπη;

5. Ποιος ο ρόλος του κράτους ως εργοδότη την εποχή της διακυβέρνησης του Τρικούπη;

6. Ποιο το πρόγραμμα του Δηλιγιάννη;

7. Να εντοπίσετε τις διαφορές ανάμεσα στην πολιτική του Τρικούπη και στην πολιτική του Δηλιγιάννη

Η οργάνωση των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

1. Ποιοι παράγοντες συντελούσαν στην επιβίωση των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα;

2. Πώς ήταν διαμορφωμένη η βάση των κομμάτων; με ποια κριτήρια ψήφιζε το εκλογικό σώμα;

3. Ποιοι παράγοντες καθόριζαν την επιλογή των υποψηφίων βουλευτών;

4. Πώς διαμορφώθηκε το εκλογικό σύστημα στην Ελλάδα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα;

(5.) Από ποιες κοινωνικές τάξεις προέρχονταν οι υποψήφιοι βουλευτές;

(6.) Για ποιο λόγο η κοινοβουλευτική ομάδα των κομμάτων είχε μεγάλη δύναμη;

7. Χρησιμοποιούνταν μέθοδοι εξαναγκασμού των ψηφοφόρων, υπήρχαν περιπτώσεις εξαγοράς ψήφων, περιπτώσεις πατρωνίας και διαφθοράς;

8. Γιατί κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα δε δημιουργήθηκαν ταξικά κόμματα στην Ελλάδα;

Από τη χρεοκοπία στο στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί (1893-1909)

1. Ποιες κοινωνικές ομάδες και για ποιους λόγους ήταν δυσαρεστημένες από την πολιτική του Τρικούπη.

2. Να αιτιολογήσετε γιατί ήταν δυσαρεστημένοι: α) αστοί και διανοούμενοι β) οι στρατιωτικοί.

3. Πού οφείλεται το αδιέξοδο που κυριαρχεί στην πολιτική ζωή της Ελλάδας στο διάστημα 1893-1897;

4. Ποια η εικόνα της πολιτικής ζωής στην Ελλάδα από τον πόλεμο του 1897 έως το 1909 (μέχρι την εκδήλωση του κινήματος στο Γουδί);

5. Ιάπωνες (ορισμός).

6. Πώς δραστηριοποιήθηκε το εργατικό κίνημα αυτήν την περίοδο; (σύνδεση με την εξέλιξη του εργατικού κινήματος, βιβλίο,σ.46)

7. Στρατιωτικός Σύνδεσμος (ορισμός)

8. Ποια τα αιτήματα του Στρατιωτικού Συνδέσμου και ποιες οι συνέπειες του κινήματος στο Γουδί;

9. Ποια τα αιτήματα του Στρατιωτικού Συνδέσμου σύμφωνα με την Προκήρυξη του (παράθεμα 20, σ.87-88);

10. Ποιες οι βασικές θέσεις των επαγγελματικών σωματείων της Αθήνας σύμφωνα με το ψήφισμά τους (παράθεμα 21, σ.88);

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ – ΕΜΒΑΘΥΝΣΕΙΣ :

1.Η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ 1843/1844

Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843

            (Δ. Καλλέργης, Μακρυγιάννης, Ανδρέας Μεταξάς)

                                                            ↓

                                      Σύνταγμα του 1844

Κύριο ζητούμενο του συντάγματος ο περιορισμός των εξουσιών του βασιλιά Όθωνα

            → από την απόλυτη μοναρχία στη συνταγματική

Ενεργότερος ρόλος των κομμάτων

Αποσαφήνιση των πολιτικών και ιδεολογικών τους αντιλήψεων

Συνταγματικές ρυθμίσεις

1. ισότητα απέναντι στο νόμο

2. απαγόρευση της δουλείας

3. το απαραβίαστο του οικογενειακού ασύλου

4. η ελευθερία γνώμης

5. η προστασία της ιδιοκτησίας

6. η δωρεά εκπαίδευση

Πρόβλημα : Δεν κατοχυρώθηκε συνταγματικά το δικαίωμα του συνέρχεσθαι  και του συνεταιρίζεσθαι.

Συνταγματική μοναρχία

Συμμετοχή του βασιλιά στη νομοθετική εξουσία (όμως καμιά πράξη του δεν έχει ισχύ χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού)

Ο βασιλιάς αρχηγός του κράτους και αρχηγός του στρατού

Καθολική ψηφοφορία

            για τους άνδρες με ελάχιστους

            περιορισμούς

            (παγκόσμια πρωτοτυπία)

Εκλογική διαδικασία → θετική ψήφο σε υποψήφιους διαφορετικών Συνδυασμών

Ίδρυση Βουλής και Γερουσίας (ισόβια μέλη, διοριζόμενα από το βασιλιά)

Θετικά  - αρνητικά

Δικαίωμα καθολικής ψηφοφορίας → προϋπόθεση για τη συμμετοχή των πολιτών στο δημόσιο βίο, διεκδίκηση συμφερόντων

Δεν υπήρξε συνταγματική πρόβλεψη για τη λειτουργία των κομμάτων

Η λειτουργία των κομμάτων ήταν περισσότερο προϊόν μιας ηγετικής ομάδας

Μίμηση δυτικών προτύπων → παραμόρφωσή τους λόγω του μικρού βαθμού ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας

Ο κοινοβουλευτισμός στην Ελλάδα

Ρίζωσε/ αναγκαιότητα της εποχής

Ακολούθησε δικούς του δρόμους (ανταποκρίθηκαν στις ιδιαίτερες ανάγκες, προβλήματα και αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας)

Πολιτική ενεργοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού

Σταδιακή συγκρότηση ενός κράτους δικαίου

Δεν μπορούν να χαρακτηριστούν με τους σημερινούς όρους (δεξιά – αριστερά, προοδευτικό – συντηρητικό)

2.

Αρχή της Δεδηλωμένης

Το σύνταγμα του 1864 όριζε ως πολίτευμα τη βασιλευομένη αντιπροσωπευτική (μη κοινοβουλευτική) δημοκρατία. Μετά το 1830, έτος ανεξαρτησίας για την Ελλάδα, και μετά από μακροχρόνια παρουσία και επιβολή του βασιλιά στα πολιτικά πράγματα, το πολίτευμα ονομάζεται για πρώτη φορά Δημοκρατία. Βέβαια η ισχύς του βασιλιά είχε ήδη περιοριστεί το 1844, μετά τον επαναστατικό αναβρασμό του λαού το 1843 με αίτημα την ψήφιση συντάγματος που θα έβαζε τέλος στην ανεξέλεγκτη εξουσία του θρόνου. Το Σύνταγμα του 1844 πράγματι καθιέρωνε το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας. Το νέο Σύνταγμα όμως, δεν αποδέχεται πλέον τη μοναρχική εξουσία, αλλά αυτή αντικαθίσταται από τη δημοκρατική. Ο βασιλιάς παραμένει ο ανώτατος άρχοντας, όμως τώρα προστατεύεται η λαϊκή κυριαρχία και θεσπίζεται η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών. Τη νομοθετική εξουσία αναλαμβάνει ο βασιλιάς με τη συνεργασία της Βουλής, τη εκτελεστική εξουσία ο βασιλιάς μέσω των υπουργών που ο ίδιος διορίζει, ενώ η δικαστική εξουσία ασκείται από τα δικαστήρια. Το Σύνταγμα του 1864 είναι το μακροβιότερο, καθώς ίσχυσε περίπου 50 χρόνια.

Αν και το Σύνταγμα του 1864 παρέμεινε τυπικά αμετάβλητο μέχρι το 1911, στην πράξη υπέστη μεταβολή το 1875 με την εισαγωγή και καθιέρωση του κοινοβουλευτικού συστήματος. Η συνταγματικοπολιτική μεταβολή επήλθε χωρίς να πραγματοποιηθεί αναθεώρηση του Συντάγματος ή έστω μεταβολή κάποιας συνταγματικής διάταξης. Μέχρι τότε μια μακρά περίοδος κρίσης και πολιτικής δυσαρμονίας μεσολάβησε. Η ισορροπία που προσωρινά εξασφάλισε το Σύνταγμα του 1864 δεν μπόρεσε να διατηρηθεί. Η αυθαίρετη αντικατάσταση κυβερνήσεων από μέρους του βασιλιά Γεωργίου Α΄ και οι προσωπικές κυβερνήσεις μειοψηφίας που λάμβαναν την εξουσία από το 1868, επειδή απολάμβαναν την εύνοια του βασιλιά, προκαλούσαν δυσφορία στον τότε πολιτικό κόσμο. Επίσης η μια κυβέρνηση διαδεχόταν την άλλη σε πολύ σύντομα χρονικά διαστήματα. Χαρακτηριστικό είναι πως μέσα σε τρία χρόνια και πέντε μήνες διεξήχθησαν τέσσερις φορές εκλογές, την περίοδο 1872-1875.

Συγκεκριμένα, οι εκλογές του 1874 δεν έδωσαν πλειοψηφία σε κανένα κόμμα, με αποτέλεσμα να εντείνονται οι προσπάθειες παραβίασης του αδιάβλητου των εκλογών, να συνεχίζονται οι εκβιασμοί και η άσκηση βίας εις βάρος των ψηφοφόρων να πολλαπλασιάζεται. H κατάσταση αυτή της διαφθοράς έκανε επιτακτική την ανάγκη αλλαγής του πολιτικού σκηνικού. Ήδη από το 1870 είχε αρχίσει να συζητάται στη Βουλή το αίτημα καθορισμού και ανάδειξης της κυβέρνησης από την πλειοψηφία. Όμως οι προτάσεις της Βουλής, που υποστήριζαν τη δεδηλωμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και οι οποίες έθιγαν τις εξουσίες του βασιλιά, δεν ήταν ακόμη ικανές να αντιταχθούν απέναντι στη βασιλική θέληση και να υπερτερήσουν αυτής.

Μετά τη λήξη των εκλογών του 1875, παρατηρήθηκε μια αισιόδοξη διαφοροποίηση συγκριτικά με άλλες περιόδους. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδειξαν πως το 46,5% των βουλευτών είχε επανεκλεγεί για τουλάχιστον τρεις ακόμη φορές. Το γεγονός αυτό φανέρωνε πως σταδιακά δημιουργούνταν η πεποίθηση πως η ενασχόληση με την πολιτική όφειλε να αποτελεί την κύρια και αποκλειστική ενασχόληση του πολιτευομένου. Η επιτυχία στις εκλογές προϋπέθετε την αποκλειστική ενασχόληση του πολιτικού, πράγμα που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στις αδιάβλητες εκλογές του 1875 εκλέχτηκαν πολιτικοί με θητεία. Εμφανίζεται δηλαδή μια τάξη «επαγγελματιών» πολιτικών που διέθεταν εμπειρία στο χειρισμό των πολιτικών υποθέσεων και στην επακόλουθη ενίσχυση της σταθερότητας των παρατάξεων.

H περίοδος 1875-1880 αποτελεί μεταβατική περίοδο κατά την οποία κανένα κόμμα δεν κέρδισε την πλειοψηφία στις εκλογές που διεξήχθησαν (1875, 1879). Στις εκλογές του 1884 όμως εμφανίστηκαν δύο μεγάλα κόμματα, το κόμμα του Τρικούπη και το κόμμα του Δηλιγιάννη, τα οποία μαζί κατέλαβαν το 92,2% των εδρών στο κοινοβούλιο. Το αποτέλεσμα αυτό δηλώνει πως ο δικομματισμός που αποτέλεσε ζητούμενο για τον Τρικούπη είχε επιτευχθεί. Τα κόμματα μειοψηφίας εφόσον ήταν συνταγματικά αδύνατο να λάβουν εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και να ανέβουν στην εξουσία αναγκάζονταν σε συνένωση με τις ισχυρές κομματικές παρατάξεις. Η συνένωση αυτή οδήγησε σε σταθερότερες κυβερνήσεις οι οποίες είχαν διάρκεια και διέθεταν κύρος.

Επιπλέον με την εισαγωγή του κοινοβουλευτικού συστήματος στην Ελλάδα ενισχύθηκε η θέση της λαϊκής αντιπροσωπείας έναντι του βασιλιά, αφού οι κυβερνήσεις ήταν σε άμεση εξάρτηση με τη Βουλή, την εμπιστοσύνη της οποίας χρειάζονταν για να αναδειχθούν και να παραμείνουν στην εξουσία. Η αρχή της δεδηλωμένης έθετε όρια στο δικαίωμα του αρχηγού κράτους-μονάρχη να διορίζει τον  πρωθυπουργό και περιόριζε την ανευθυνότητα των πολιτικών πράξεων. Η αρχή της δεδηλωμένης εισήγαγε την έννοια της πολιτικής ευθύνης των υπουργών, αλλά και της κυβέρνησης συνολικά. Η πολιτική ευθύνη σχετίζεται με το γεγονός της ηθικής και νομικής υποχρέωσης των υπουργών και της κυβέρνησης να φανούν αντάξιοι της εμπιστοσύνης της Βουλής.

Ωστόσο, το εξελιγμένο κοινοβουλευτικό σύστημα με τη μορφή της δεδηλωμένης πλειοψηφίας και της δεδηλωμένης εμπιστοσύνη της Βουλής δεν έγιναν αμέσως αποδεκτές από την ελληνική έννομη τάξη. Η αρχή της δεδηλωμένης δεν ενσωματώθηκε στο ελληνικό συνταγματικό οικοδόμημα παρά το 1927, λόγω της ισχυρής ακόμη παρουσίας του μονάρχη στα πολιτικά πράγματα και της αδυναμίας των πολιτικών κομμάτων να ανταποκριθούν στη νέα συνταγματικοπολιτική εξέλιξη. Μέχρι τότε η αρχή της δεδηλωμένης υφίστατο μόνο στις συνθήκες του πολιτεύματος χωρίς να έχει εισαχθεί η νομική της χροιά με τη θέσπιση της ως συνταγματικό κανόνα ή κανόνα δικαίου. Εξάλλου στο διάστημα αυτό υπήρξαν περιπτώσεις, όπου ο βασιλιάς παραβίασε την αρχή της δεδηλωμένης διορίζοντας κυβέρνηση της αρεσκείας του ελλείψει πλειοψηφίας ή εξαναγκάζοντας σε παραίτηση κυβέρνηση πλειοψηφίας(κυβέρνηση Δηλιγιάννη-1892).

Παρά τις δυσλειτουργίες του κατά τα πρώτα χρόνια της εισαγωγής του, το κοινοβουλευτικό σύστημα καθόρισε τη μετέπειτα πολιτική ζωή της χώρας. Συνέβαλε ουσιαστικά στον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος και στην αναβάθμιση των πολιτικών συνθηκών. Τέλος η αρχή της δεδηλωμένης διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στην τόνωση του δημοκρατικού χαρακτήρα του πολιτεύματος και ενδυνάμωσε τη συμμετοχή των πολιτικών κομμάτων στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού.

3.

 Η «ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ»

Διαφορές «παλαιάς» και «νέας» γενιάς             

«Παλαιά» γενιά

            ηγέτες ξενικών κομμάτων

Έζησαν την Επανάσταση

Διαμόρφωσαν προεπαναστατικά τη νοοτροπία, τα ιδανικά, τις απόψεις τους   

«Νέα» γενιά    Η Επανάσταση είναι ιστορία (δεν την έζησαν)

Ζουν τις ραγδαίες πολιτικές και οικονομικοκοινωνικές μεταβολές

Νέα αντίληψη για τη ζωή

Αύξηση αστικού πληθυσμού >> πιο κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων –δυνατότητα ενημέρωσης

Μείωση αναλφαβητισμού-διάδοση παιδείας >> αύξηση κοινωνικών εντάσεων και απαιτήσεων >> επικρίσεις δυσλειτουργιών κράτους-καθυστέρησης - επιθυμία συμμετοχής στα κοινά

Αποστασιοποίηση από παλαιότερες κομματικές αντιπαραθέσεις

Ασκεί κριτική στην παλαιά γενιά

Θεωρεί αδύνατη την ανάπτυξη του κοινοβουλευτισμού λόγω των βασιλικών παρεμβάσεων          

4.

Η Εθνοσυνέλευση του 1862-64           

πολιτικές παρατάξεις   Χαρακτηριστικά            

πεδινοί

Δ. Βούλγαρης  δημιουργία σώματος «πραιτωριανών» για επικράτηση

οπαδοί : παράνομα διορισθέντες, άνεργοι πτυχιούχοι, μικροκαλλιεργητές      

ορεινοί

διάφορες ομάδες (Δ.Γρίβας, Κ.Κανάρης)       Αντίσταση στην πολιτική των πεδινών

οπαδοί : μικροκαλλιεργητές, κτηνοτρόφοι, έμποροι, πλοιοκτήτες       

Εθνικόν Κομιτάτον

Επ. Δεληγιώργης

            ανάπτυξη κοινοβουλευτισμού εκσυγχρονισμό

οικονομική ανάπτυξη

μεταρρυθμίσεις

πολιτιστική εξάπλωση στην Οθ. Αυτοκρατορία           

Εκλεκτικοί

ετερόκλητη παράταξη πολιτικών , λογίων και αξιωματικών  μετριοπαθείς θέσεις

μεσολαβεί και υποστηρίζει σταθερές κυβερνήσεις

5.

Το Σύνταγμα του 1864            

Πολίτευμα       Βασιλευομένη Δημοκρατία      

Δικαιώματα που κατοχυρώθηκαν       Αρχή λαϊκής κυριαρχίας

Άμεση, μυστική, καθολική ψηφοφορία με σφαιρίδια

Ανεξαρτησία δικαιοσύνης

Ελευθερία συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι (κόμματα απαραίτητα για αποφυγή συνομωσιών-βιαιοτήτων)

6.

Το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Τρικούπη

Βασικές θέσεις

Συγκρότηση κράτους δικαίου

Ανάπτυξη οικονομίας, ιδίως γεωργίας

Εξορθολογισμός της δημόσιας διοίκησης με καθορισμό προσόντων δημοσίων υπαλλήλων

Βελτίωση άμυνας και υποδομών (συγκοινωνίες)

Μέσα για την υλοποίησή του

Οργανωτικές μεταβολές – βελτίωση οικονομικών κράτους με αύξηση φόρων και σύναψη δανείων

Παροχή κινήτρων στην ιδιωτική πρωτοβουλία για επενδύσεις

Η κατάληξη της προσπάθειας του Τρικούπη για εκσυγχρονισμό

Παρά την εξάντληση των φορολογουμένων και εξαιτίας του υπερδανεισμού …1893 : πτώχευση

Ο νέος ρόλος του κράτους μετά το 1870

Ως το 1870 : 

Το κράτος εργοδότης των πολιτών (διορισμός σε δημόσιες θέσεις)

Οι δημόσιες θέσεις περιζήτητες (εισόδημα-κοινωνική ανέλιξη)

Μετά το 1870 :

Εκχρηματισμός οικονομίας (:ανάπτυξη)

Εμφάνιση νέων κοινωνικών στρωμάτων (αστοί) που επιζητούν από το κράτος την προώθηση των συμφερόντων τους

Ο Τρικούπης εξυπηρέτησε τα συμφέροντα αυτά

Η πολιτική του Δηλιγιάννη

Ο Δηλιγιάννης συσπείρωσε όλους του δυσαρεστημένους από την πολιτική Τρικούπη, εκφράζοντας εντελώς αντίθετες απόψεις.

Βασικές θέσεις

επιδίωκε τον έλεγχο όλων των εξουσιών από το κόμμα (ενώ ο Χ.Τ αποδεχόταν τον χωρισμό των εξουσιών)

Προέβαλλε το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης : μείωση φόρων παροχή ευκαιριών στους προστατευόμενούς του για κατάληψη δημοσίων θέσεων. (ενώ ο Χ.Τ. επιδίωκε τον εκσυγχρονισμό με κάθε κόστος)

Στο ζήτημα της Θεσσαλίας υποστήριξε τους αγρότες (ενώ ο Χ.Τ τους μεγαλογαιοκτήμονες)

Επέκρινε το κοινωνικό κόστος του εκσυγχρονισμού και  υποστήριξε ένα κράτος κοινωνικής αλληλεγγύης

Ο Δηλιγιάννης κερδίζει τις εκλογές επωφελούμενος από τους φόρους που επιβάλλει ο Τρικούπης.

Απεχθανόταν το τυχοδιωκτικό χρηματιστικό κεφάλαιο (ενώ ο Χ.Τ. το υποστήριξε) και υποστήριξε μια αργή οικονομική ανάπτυξη με βάση παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες.

Ο ήδη επιβαρυμένος ελληνικός λαός αρνείται να επωμιστεί τα πρόσθετα φορολογικά βάρη που του επιβάλλει ο Τρικούπης. Ο Δηλιγιάννης αποδοκιμάζει.

7.

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ (1893-1909)

Η δυσαρέσκεια έναντι των κομμάτων μετά την πτώχευση του 1893   

αποτυχία οράματος Τρικούπη >> Πτώχευση 1893 (παρά τη φορολόγηση)      

οι δυσαρεστημένες τάξεις         

αστοί και διανοούμενοι           αναποτελεσματικότητα κράτους (γραφειοκρατία)

οικονομική ανάπτυξη καθυστερεί- απόσταση από Δύση μεγαλώνει    

μικροκαλλιεργητές      (οικονομική δυσπραγία)            

αξιωματικοί     αναποτελεσματικότητα στρατού (λόγω οικονομικής αδυναμίας)      

 

Η περίοδος 1893-1897 (πτώχευση ως ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο)    

Αποτυχία μεγάλων κομμάτων >>> γενικό αδιέξοδο

Ήττα 1897 >> πολιτικό αδιέξοδο      

 

Η περίοδος 1897 -1909 (ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο ως κίνημα στο Γουδί)   

Κορύφωση δυσπιστίας προς κόμματα >>> προσωπική πολιτική Γεωργίου Α΄

Λίγες διοικητικές μεταρρυθμίσεις ως το 1909 (κυβερνήσεις Θεοτόκη)        

 

Η ομάδα των Ιαπώνων (ομάδα βουλευτών, 1906-1908, Δημήτριος Γούναρης)           

Επέκρινε την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις εξελίξεις  

 

Οι διαδηλώσεις των συντεχνιών και εργατικών ενώσεων       

Αιτήματα : φορολογικές ελαφρύνσεις – περιορισμός γραφειοκρατίας          

 

Το κίνημα στο Γουδί (15 Αυγούστου 1909 – Στρατιωτικός Σύνδεσμος)         

αιτήματα : μεταρρυθμίσεις στο στρατό, διοίκηση, εκπαίδευση, δημοσιονομική πολιτική

προώθηση αιτημάτων στη Βουλή (όχι δικτατορία)

υποστήριξη από επαγγελματικά σωματεία (διαδήλωση 14 Σεπτεμβρίου 1909-ψήφισμα)

ψήφιση από Βουλή νόμων>>>μεταρρυθμίσεις

Φεβρουάριος 1910 : απόφαση για αναθεώρηση Συντάγματος >> εκλογές για αναθεωρητική βουλή

15 Μαρτίου 1910 : διάλυση Στρατιωτικού Συνδέσμου