επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-φιλολόγου-
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο άνθρωπος δύναται να ζήση μόνος
του ή εις κοινωνίαν. Με το πρώτον οδηγείται εις κατάστασιν θηριωδίας ή θεώσεως.
Με το δεύτερον στοχοθετείται τι το ενδιάμεσον, ήτοι ένας καλλιεργημένος βίος. Η
δομή της κοινωνίας δεν είναι μόνον η οικογένεια αλλά εις την ουσίαν η μεγαλυτέρα
μονάδα που αποβλέπει εις το τέλειον και μη ελλείπον, την πόλιν. Δομήτωρ αυτής είναι
η πολιτική η οποία έχει ένα όραμα και το θέτει εις τους πολίτες, οι οποίοι
ακολουθούν ως ψήφοι ή αντιδρούν ως ενάντιοι. Τούτο καλείται και βουλή της πολιτικής
και απήχησις εις το πλήθος.
Οι πολίτες ιεραρχούνται βάσει
της αξίας των -το τίμιον-, της περιουσίας των κι ούτως επέρχεται η διάκρισις
των ολίγων και των πολλών. Οι ολίγοι έχουσι «τίμιον» μεγαλύτερον όμως τούτο
αντισταθμίζεται με το μικρόν αλλά πολυπληθές «τίμιον» των πολλών και υπάρχει
ισοψηφία ή ισοσθένεια. Η ιστορία είναι πράξις δράσεως των δυο αυτών ομάδων, των
πολλών και των ολίγων.
Η πολιτεία είναι φυσικόν τι τέλος.
Πόλωσις δυο μερίδων ισοδυνάμων, ισοσθενών. Εις περιπτώσεις συγκρούσεων η ισοσθένεια
δημιουργεί επιμήκυνση των συμφορών και των δεινών. Ωστόσο η ισοσθένεια μεταφράζεται
με αρμονίαν εις την πολιτείαν εις περιόδους ειρήνης. Διότι σώζεται ως σώμα αφ ού
υπάρχουν ισορροπημένες αντινομίες. Το πολιτειακόν σώμα είναι ιδανικόν όταν όλοι
συστρατεύονται προς αυτήν την κατεύθυνσι και την αυτήν πορείαν. Χάσκει δε όταν
δεν βαδίζουν όλοι επι της αυτής πορείας και υπάρχει ούτως απόκλισις και σύγκρουσις
όταν εναντιώνονται. Διάλυσις τέλος υπάρχει όταν άπαντες βαδίζουν εις αντίθετην
κατεύθυνσιν. Ουδέν πολιτειακόν σύστημα υπήρξεν ιδανικόν πάρεξ εις την θεωρίαν.
Β. ΚΑΤΑ ΗΣΙΟΔΟΝ
Ενθάδε αναφέρονται οι τάσεις
του πολιτισμού, οι οποίες είναι και πολιτειακές τάσεις. Η τάσις είναι καθοδική
για τον Ησίοδον. Πρώτα υπήρχεν το χρυσόν, μετά το αργυρόν, και ακολούθησαν το χάλκινο,
το ηρωϊκον και το σιδηρούν γένος των ανθρώπων. Όμως υπάρχει ελπίς παλινδρομήσεως.
Διότι εις πάν θρησκευτικόν αίσθημα υπάρχει η ελπίς της επανόδου εις τον παράεισον.
Άρα η πολιτειολογία είναι ένα όραμα προς την επανόρθωσιν των αμαρτημάτων (πρβλ
και την βουλή των πολιτικών άνωθεν). Αν και κάθε πολιτειακόν κατασκεύασμα είναι
εφήμερον υπάρχει η ελπίς, κάτι που πηγάζει εκ του θυμικού και του λογικού, δια
την έλευσιν της ουρανίου πολιτείας. Την δυνατότητα παλινδρομήσεως προς την ουράνιον
αυτήν πολιτείαν εξάλλου την υπονοεί η ύπαρξις του ηρωϊκού γένους μεταξύ των
καταπεπτοκότων ολόεν γενών
Γ. ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΙΣ
Το αν οδηγούμεθα από το καλύτερο
στο χειρότερο απήσχόλησε και τον Ηρόδοτον. Και αυτό απεδείχθη με τους λόγους
του Οτάνη, Μεγαβύζου και Δαρείου. Το κακόν της δημοκρατίας οδηγεί εις την βασιλείαν. Το κακόν
της ολιγαρχίας πάλι οδηγεί εις την μοναρχίαν. Άρα κατά τον Ηρόδοτον αφ’ ού εις
την εποχήν του η Ελλάς από την βασιλεία που απόλλυται φθάνει εις την ολιγαρχίαν,
π.χ στην Σπάρτη και την δημοκρατίαν, π.χ στην Αθήνα, αυτή κακοπαθεί.
Ο ανήρ βασιλεύς με την γνώσιν
του γίγνεται επίτροπος του πλήθους και δύναται να κρατήση τα μυστικά του κράτους
κατά των εναντίων. Υπουν δε η φιλαρχία καθ’ ενός εκάστου από τους ολίγους και ο
φατριασμός των πολλών, εως ότου κάποιος του επιβληθεί. Η μοναρχία του Δαρείου
επεβλήθη δια αγώνος, εν ώ εδύνατο και δια της εκλογής. Ούτος απέβη μέγας ως
βασιλεύς κατά τον Ηρόδοτον.
(συνεχίζεται)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου