επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ
-φιλολόγου-
1798, Σάμουελ Κόλερητζ
και η μπαλάντα του γέρου ναυτικού
Το έτος 1798, ο Άγγλος ποιητής Κόλερητζ συνθέτει την «μπαλάντα του γέρου ναυτικού». Η παραμονή στην πανεπιστημιακή πόλι του Gottingen, διεύρυνε τον πνευματικόν του ορίζοντα σε τέτοιον βαθμόν, ώστε να γίνη ο πιο εμπνευσμένος από την γενιά του άγγλος ερμηνευτής του γερμανικού ρωμαντισμού. Γράφει ο Πολυλάς για την στροφή του ώριμου Σολωμού της κερκυραϊκής περιόδου στην γερμανική φιλοσοφία: «απ’ αυτήν την εποχήν εις την οποίαν απομονώθηκε περισσότερον από την κοινωνία, εκαταγίνετο πάντα θερμότερα εις την τελειοποίησιν των ποιημάτων του και εις την μελέτην της φιλοσοφίας, της οποίας ακολούθησεν την πρόοδον εις τα μεγάλα γερμανικά συγγράμματα κι εξόχως εις τα θεωρητικά του Σχίλλερ, ο οποίος άνοιξεν νέον ορίζοντα της ποιητικής. Ο Σολωμός τα εμελετούσε εις τες ιταλικές μεταφράσεις, όπου του έκαμαν πρόθυμα οι γίλοι του, ως αγάπης ανταποσιν των θησαυρών, τους οποίους αυτός άφθονα τους εχάριζεν εις τον νού και εις την καρδίαν, όσων ευτύχισαν να τον πλησιάσουν».
Ο Κόλερητζ δηλαδή πιο πρώιμα και μετέπειτα ο δικός μας Σολωμός εμπνεύσθηκαν από την γερμανικήν φιλοσοφίαν και δή απ’ τον Σίλλερ και τους ρωμαντικούς. Ο Άγγλος ποιητής εξομολογείται κάποια στιγμή τις ανησυχίες του λέγοντας: «Βρέθηκα να πλέω πάνω στην θάλασσα. Αμφιβολίες όρμησαν μέσα μου. Έπεσαν πάνω μου από τις πηγές της μεγάλης αβύσσου κι έπεσαν απ’ τις θύρες του ουρανού. Οι πηγαίες αλήθειες της φυσικής θρησκείας και τα βιβλία της Αποκάλυψης συνέβαλαν εξίσου στην πλημμύρα και πέρασε πολύς καιρός πριν η κιβωτός μου αγγίξη το Αραράτ και αναπαυθή…Άρχισα ν’ αναρωτιέμαι, ποια απόδειξι είχα για την εξωτερικήν ύπαρξιν οποιουδήποτε πράγματος!!... Πείστηκα πως η θρησκεία ως ακρογωνιαίος λίθος… πρέπει να έχει ηθικήν προέλευσιν… Μια προσεκτικότερη αναθεώρησι των φιλοσοφικών μου αρχών και μια βαθύτερη εξέτασις στην ίδια μου την ψυχή χρειαζόταν ακόμη». Ο πνευματικός ηγέτης του αγγλικού ρωμαντισμού δηλαδή φαίνεται να εκατατρύχετο δια το πώς θα μπορούσε να δείξη χωρίς να είναι δυνατόν να τα’ αποδείξη κιόλας, ότι κάτι ανώτερον του ανθρωπίνου, εξωτερικόν επλανάτο, το οποίον είχε χαρακτηριστικά του αγαθού, του ηθικού και του θείου.
Στην «μπαλλάντα του γέρου ναυτικού» η ιστορία έχει ως εξής: Ένας γέρος ναυτικός με παράξενην όψιν σταματά έναν νεαρόν που πηγαίνει σε κάποιο γαμήλιο γλέντι και τον αναγκάζει να καθίση και ν’ ακούση την ιστορίαν του. Πρόκειται δια ένα ταξείδι. Του διηγείται πως το καράβι ξεκίνησε με όλες τις καλές προϋποθέσεις, ώσπου μια σφοδρή ανεμοθύελλα τους παρέσυρε προς τον Νότιον Πόλο, εκεί όπου δεν βλέπεις ούτε ένα ζωντανό πλάσμα. Όμως ένα μεγάλο θαλασσοπούλι, που λέγεται Άλμπατρος, διασχίζοντας την ομίχλη του χιονιού ήρθε στο καράβι, όπου η κατάστασι άρχισε αμέσως ν’ αλλάζη. Ο πάγος, μες τον οποίον είχε παγιδευθεί το καράβι σκίστηκε, εν ώ ένας ευνοϊκός άνεμος άρχισε να τους οδηγή προς τα βόρεια και την σωτηρία. Ο Άλμπατρος εξακολουθούσε να πετά γύρω απ’ το καράβι και να κάθεται στο κατάρτι ή στην κουπαστή, ώσπου ο ναυτικός κάποια στιγμή χωρίς λόγο τον χτύπησε και τον σκότωσε. Οι σύντροφοί του στην αρχή του φώναζαν γιατί σκότωσε το πουλί της καλοτυχιάς, αλλ’ όταν η ομίχλη που τους ακολουθούσε απ’ τον Νότιον Πόλο διαλύθηκε, τότε όλοι τον δικαίωσαν γιατί σκότωσε το πουλί, που έφερνε ομίχλη κι έτσι όλοι έγιναν συνεργοί στο έγκλημα. Τότε η αύρα έπεσε, τα πανιά κρεμάστηκαν και το καράβι έμεινε ακίνητο στην μέση μιας απέραντης και βουβής θάλασσας. Δίψα και στέρησι αρχίζουν να βασανίζουν τους συντρόφους και τον ναυτικόν, ώσπου σιγά σιγά άπαντες πεθαίνουν και μένει τελευταίος επιζών αυτός. Ο ναυτικός ήταν τώρα ολομόναχος πάνω στην απέραντη θάλασσα.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου