Ελλάς δαφναία

άρθρον του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

«Ταύτην την κόμην οία δη

παρθένος πλεξάμενος

και εσθήτα ενδύς γυναικείαν

αφίκετο ως την Δάφνην»

Ο Αμύκλας, ήταν βασιλεύς στην Λακωνία κι είχε γιό τον Υάκινθο, ευνοούμενον του Απόλλωνα και κόρη την Δάφνη, που ο ίδιος θεός ερωτεύθηκε σφόδρα. Αυτή η Δάφνη ήταν μία ατίθασος παρθένα, που της άρεσε να ζή ελεύθερα, κυνηγώντας σαν την Άρτεμη. Γι’ αυτό άλλωστε είχε γίνει πολύ αγαπητή στην θεά αυτήν του κυνηγιού.

Την Δάφνη ερωτεύθηκε ο Λεύκιππος, ο γιός του Οινόμαου, του βασιλέως της Πίσας στην Ήλιδα, που όπως και το όνομά του σημαίνει ήταν άνθρωπος μέθυσος. Από τέτοιον πατέρα, ο Λεύκιππος δεν είχε ίχνος αρετής. Για να μπορέση να μπή στην κυνηγετική συντροφιά της Δάφνης, που αποτελείτο μόνον από νεαρά κορίτσια, ο αθεόφοβος μετεμφιέσθηκε σε κορίτσι κι αυτοσυστήθηκε στην Δάφνη, ως θυγατέρα του βασιλιά Οινόμαου.

Ο Παυσανίας περιγράφει ξεκάθαρα την δολιότητά του: «Αυτός ο Λεύκιππος, αφ’ ού ερωτεύθηκε την Δάφνη, εν ώ προσπαθούσε να την κερδίση με ευθύν τρόπον και να την κάνη γυναίκα του, έχασε κάθε ελπίδα γι’ αυτήν, επειδή αυτή απέφευγε κάθε αρσενικόν γένος. Του ήλθε τότε στο νού να χρησιμοποιήση το εξής τέχνασμα… Ο Λεύκιππος έτρεφεν κόμη προς τιμήν του Αλφειού. Την κόμην αυτήν αφ’ ού έπλεξε σαν κορίτσι κι αφ’ ού φόρεσε γυναικεία ρούχα, πλησίασε την Δάφνη κι αφ’ ου πήγε κοντά της, της έλεγε ότι είναι κόρη του Οινόμαου κι ότι τάχα ήθελε να κυνηγά μαζί τους» (Παυσανία, Αρκαδικά, ΧΧ).

Η ατυχία του όμως ήταν να ερωτευθή την Δάφνη κι ο Απόλλων. Αυτός κινούμενος από αντιζηλία προς τον Λεύκιππο, έβαλε στο μυαλό της Δάφνης να πάη για λούσιμο μαζί με τις ακόλουθές της σε μια βρύση. Τότε απεκαλύφθη ο Λεύκιππος, όταν του αφηρέθησαν τα ρούχα με την βίαν. «Μόλις όμως είδαν ότι δεν είναι κορίτσι, χτυπώντας τον με τα ακόντιά τους και τα μαχαίρια τους, τον σκότωσαν».

Η Δάφνη δεν είναι παρά ο κάθε άνθρωπος που έχει κάνει μιαν επιλογή στην ζωή του και είναι αμετακλήτως αποφασισμένος να ζήση σύμφώνως μ’ αυτήν. Ποια ήταν η επιλογή ζωής των Ελλήνων, των προγόνων και πατέρων μας; Η ελευθερία κι ο πόθος για αυτήν συμπυκνούται στον λόγο τους, που τον πότισαν με αίμα: «καλλίτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή». Δυστυχώς όμως πολλοί επόθησαν να κερδίσουν την ελευθερία αυτή των Ελλήνων κι αφ’ ού δεν το κατόρθωσαν με ευθύ τρόπο, προσπάθησαν να την καρπωθούν σαν τον Λεύκιππο. Πλησίασαν το γένος των Ελλήνων σαν φίλοι, ότι τάχα έχουν τους ίδιους σκοπούς κι επιδιώξεις μ’ αυτούς και κέρδισαν την εμπιστοσύνη τους. Ο Λεύκιππος «επειδή τον θεωρούσαν κορίτσι μεταξυ των κι επειδή ξεπερνούσε τα άλλα κορίτσια και ως προς την ευγένεια, την αξιοσύνη του φύλου των και ως προς την πανουργία, τέχνη στα κυνήγια κι επιπλέον επειδή ήταν πολύ περιποιητικός ωδήγησεν την Δάφνη σε δυνατή φιλία μαζί του».

Τι παθαίνει όμως ο δόλιος, όταν αποκαλυφθή; Ό,τι έπαθε κι ο Λεύκιππος. Η Ελλάς δεν έχει φίλους. Όταν η ελευθερία της απειλείται τότε με δόρατα και μαχαίρια πρέπει να φονεύση τους υστερόβουλους, που την πρόδωσαν «φίλους» της. Η ίδια θα γλυτώση; Ούτε η Δάφνη γλύτωσε. Χωρίς η ίδια να έχη καμμιάν ευθύνη, υπέστη ακουσίως δραματική παρέμβαση στην ζωή της από ανώτερες δυνάμεις, με αποτέλεσμα ν’ ανατραπή τραγικά η πορεία του βίου της. Αυτή είναι η τραγική μοίρα των μικρών αλλά συνάμα των σπουδαίων ηρώων. Όταν την κυνήγησε ο Απόλλων, μεγάλη θεική δύναμη, που ήταν αδύνατον να τα βάλλη μαζί του κι άρχισε να την σφικταγκαλιάζη, η Γή άκουσε τις γοερές κραυγές της, την λυπήθηκε και την έκλεισε μέσα στα σπλάχνα της και στην θέση εκείνη ξεπρόβαλε αμέσως το γνωστό δένδρο της δόξης, η δάφνη. Για να στεφανωθή κανείς το στεφάνι αυτό της δόξης, οφείλει να μείνη ανέγγιχτος από τα μιαρά χέρια που ποθούν να τον σφιχταγκαλιάσουν. Η σύγχρονη Ελλάς φευ, ουδεμίαν δείχνει αντίσταση σ’ αυτά. Και η δόξα μάλλον χάνεται και η νίκη παραμένει όνειρο νυχτός.