επιμελεία του
ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ
-φιλολόγου-
Ο Κρητικός, ένας επαναστάτης της Κρήτης του 1824, εγκαταλείπει το νησί, μετά την επικράτησιν των τουρκοαιγυπτίων, μαζί με άλλους πατριώτες προς τα επτάνησα, όπου ύστερα από αναπάντεχη θαλασσοταραχή, βρίσκεται ναυαγός, μαζί με την αγαπημένη του να παλεύη με τα κύματα για να σώση τον ίδιον του τον εαυτόν και την λιπόθυμη στην αγκαλιά του αγάπη του. Το τι έγινε κατά την διάρκειαν αυτής της περιπέτειάς του στην θάλασσα, μας την αφηγείται εκ των υστέρων, όταν ο ίδιος επιζών μόνος πια, τριγυρνά ως επαίτης σ’ ένα νησί των επτανήσων. Έχει περιγράψει πως πάλευε με τα κύματα και μας ορκίζεται πως ό,τι λέγει είναι αλήθεια, αλλά με αφορμή έναν όρκον του που παίρνει στο όνομα της αγαπημένης του, θυμάται ότι αυτή πλέον είναι νεκρή κι επιθυμεί όσο ποτέ, να γινόταν την ίδια στιγμή η Δευτέρα παρουσία, για να την ξαναντικρύση. Τόσο την ηγάπα!
Η Δευτέρα παρουσία
Ο ήρως οπτασιάζεται την Δευτέρα παρουσία. Ως εκεί φθάνει ο βαθύς έρως του για την αγαπημένη του. Δρασκελάει μεμιάς την αιωνιότητα και ζεί ως άμεσο παρόν την ανάστασιν των νεκρών. Θαρρεί κανείς πως γίνεται πραγματικότης, το ότι η αναστημμένη «κορασιά» αναζητεί επίμονα το κορμί της, για να μπή ψάλλοντας την ανάστασιν. Το επεισόδιον παραπέμπει στην εσχάτη κρίσιν, την τελικήν δοκιμασίαν, όπου όλοι θα δικασθούν, θα κριθούν για να δικαιωθούν ή να καταδικασθούν στην αιωνιότητα. Ο ήρως δεν οραματίζεται την κρίσιν, την δίκην αλλά μόνον την δικαίωσιν. Προοιωνίζεται η θετική έκβασις. Η κόρη εμφανίζεται δικαιωμένη. Το βασικόν είναι το εξής όμως. Ο Σολωμός παρουσιάζει την σχέσιν πνεύμα-ύλη (φύσις) και αυτή η σχέσις είναι: α)ο αγών μεταξύ των (παλεύει ο φυσικός με τον ηθικόν κόσμον) ή β) ταύτισις (η φύσις γίνεται ένα με την πνευματικήν ουσίαν) όπως εδώ, δηλαδή σ’ αυτήν την σκηνή. Η φύσις παρουσιάζεται στην πιο πνευματικήν της υπόστασιν. Αναβρύζει αρμονία, το άγιον, άφθαρτον σώμα, δικαιωμένον να σφίζει από πνευματικότητα. Νοιάζεται να δείξη ο Σολωμός, ότι ο πνευματικός-ιδεατός κόσμος δεν είναι κάτι ξέχωρον από τον φυσικόν.
Μετά την τρικυμίαν, η απίστευτος
γαλήνη
«Ακόμη εβάστουνε η βροντή…/κι η θάλασσα, που σκίρτησε σαν το χοχλό που βράζει,/ ησύχασε κι έγινε όλο ησυχία και πάστρα/ σαν περιβόλι κι εδέχτηκε όλα τα’ άστρα»[(20)1-4]. Η μεταστροφή της ταραχής σε άκρα ησυχία. Αλλαγή των συνθηκών. Επικράτησις της ησυχίας στον εξωτερικόν κόσμον, αλλά και στον εσωτερικόν, την ψυχήν του αφηγητού. Αναπτύσσεται αίφνης το αρχαίον και γνωστόν μοτίβον της σιγής του κόσμου, πρίν από την θείαν επιφανείαν, την φανέρωσιν του θείου στους ανθρώπους, που στην συνέχεια επιδρά με τρόπον θαυματουργικόν σε ολόκληρην την φύσιν μεταμορφώνοντας και αγιάζοντας τα πάντα. «Κάτι κρυφό μυστήριον εστένεψεν τη φύση»[(20),5]. Μυστική αγωνία επερχομένης αλλαγής. Γαλήνη και νηνεμία, πριν την αποκάλυψιν της νέας ουρανίας μορφής πάνω στα όντα. Η έξαψις της προσδοκίας. Η απότομη εξωτερική αλλαγή από την άκρα ταραχή της βροντής και της θάλασσας σε βαθυτάτη γαλήνη, προετοιμάζει και την εσωτερική μεταβολή. Τα λόγια του αποστόλου Παύλου, δια αυτήν την στιγμήν της αναμονής της ελεύσεως του θείου στην προς Ρωμαίους επιστολήν (η,19-21) είναι διαφωτιστικά: «Δεν είναι άξια τα όσα πάσχομεν και υποφέρομεν κατά τον τωρινόν καιρόν εν συγκρίσει προς την δόξαν, η οποία μέλλει ν’ αποκαλυφθή δια να δοθή εις ημάς. Ναι! Είναι τέτοια η δόξα εκείνη, ώστε η σφοδρά αναμονή και αυτής της αψύχου κτίσεως είναι να περιμένη με πόθον την ένδοξον φανέρωσιν των παιδιών του θεού. Διότι και η κτίσις υπεδουλώθη εις τον θάνατον και την φθοράν… με κάποιαν ελπίδαν… ότι κι αυτή η κτίσις θα ελευθερωθή από την υποδούλωσιν εις την φθοράν, δια να λάβη μέρος εις την ελευθερίαν της ενδόξου καταστάσεως των παιδιών του θεού».
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου