Πώς το καινούργιο περνάει στην ιστορία

Άρθρον του

ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ

-φιλολόγου-

Το καινούργιο φυτρώνει πρώτα στον κόσμο των ιδεών και μάλιστα συχνά κατά τρόπον αφανή.Πολύ αργότερα,όταν κατακτηθούν πλήθος συνειδήσεις,μεταφυτεύεται στον κόσμον της ιστορίας.Πώς όμως καθετί το νέο από τον κόσμο των ίδεων περνάει στον κόσμον της ιστορίας;Για να γίνη αυτή η μετάβασι ,τι προυποθέσεις απαιτούνται;

Η παρέλευσι κάθε έτους και η ταυτόχρονη έλευσι ενός νέου δίδουν αφορμή στον κάθε άνθρωπο αφ’ενός μεν να προσπεράση κάθε τι το επώδυνον απ’το αδιέξοδον παρελθόν του και αφ’ετέρου δε να ελπίση σε κάτι πλέον ελπιδοφόρον.

Ο καθένας τέτοιες μέρες αναλογίζεται τα υπ’αυτού πεπραγμένα,ασκεί κριτική στον εαυτό του και λαμβάνει όρκους για όσα δεν επιθυμεί να ξαναπράξη.Λαμβάνει δε ριζικές αποφάσεις για αλλαγή πλεύσης στη ζωή του,μερικές φορές και πέραν του πραγματοποιήσιμου,εν ώ δεικνύει αποφασισμένος ν’αλλάξη σελίδα,μέχρις ότου όμως η ίδια η ζωή ή η πρώτη δυσκολία να τον αποθαρρύνη και να επιστρέψη στον ίδιο τρόπο ζωής,στα ίδια λάθη,στα ίδια πάθη.Φαίνεται πως η ιστορία,το παρελθόν,διαιωνίζεται μέσω του μέλλοντος και η ελπίς δι’αλλαγή να παραμένη απατηλόν όνειρον.Είναι όμως έτσι;Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καταδικασμένος να βαδίζη απ’το κακό στο χειρότερο άνευ επιστροφής;

Ο μύθος της Πανδώρας

Ο Ησίοδος γράφει για τις δυσκολίες της ζωής:’Οι θεοί,κρατούν κρυμμένα τα μέσα της ζωής από τους ανθρώπους.Αλλοιώς θα μπορούσες εύκολα να εργάζεσαι μιαν ημέρα και να’χης να τρώς για όλον τον χρόνον μένοντας άεργος…γι’αυτό εσχεδίασε βαρειές θλίψεις για τους ανθρώπους και τους έκρυψε την φωτιά.Τούτην όμως την έκλεψε για τους ανθρώπους από τον συνετό Δία ο μεγαλόκαρδος Προμηθέας.Τότε επειδή θύμωσε ο Δίας είπε:θα είναι μεγάλη συμφορα στους ανθρώπους που θα γεννηθούνε.Σ’αυτούς θα δώσω ένα κακό,που όλοι θα το έχουν κρυφή χαρά,εν ώ θα σφιχταγκαλιάζουν το κακό τους.’’

Κι έφτιαξε την γυναίκα,την Πανδώρα.’’Πρωτύτερα,ζούσαν οι άνθρωποι πάνω στη γή μακριά και έξω από βάσανα,κι έξω από βαρειούς κόπους κι απο αρρώστιες γεμάτες πόνους που φέρνουν τους θανάτους στους ανθρώπους.’’Μα οι θεοί που στο μεταξύ έστειλαν την Πανδώρα στον Επιμηθέα,βρήκαν τον τρόπον να χαλάσουν την ευδαίμονα ζωή των ανθρώπων.Ο Επιμηθεύς έδωκε στην Πανδώρα τον πίθον,με όσα καλα είχε να μοιράση στους ανθρώπους αλλά αυτή τον άνοιξε και ταύτα διεσπάρησαν εις τον κόσμον προλαβαίνοντας μονάχα να κρατήση την ελπίδα.

Έκτοτε μύρια πάθια γυρίζουν ανάμεσα στους ανθρώπους,αλλά απέμεινε η ελπίδα.Άρα υπάρχει κάτι το ευοίωνο που δεικνύει ότι ο άνθρωπος δεν είναι καταδικασμένος ν’ανακυκλώνη το γεμάτο πάθη παρελθόν του.Κάθετι που διέρχεται πρέπει να γίνεται μάθημα και να μην επαναλαμβάνεται.Τούτο όμως θα συμβή μόνον αν πιστεύση σ’αυτό ο Νους και λάβη εδραιωμένη απόφαση.Η φευγαλέα σκέψι δηλαδή ότι ορθώς πρέπει όλα ν’αλλαχθούν,άνευ της κραταιάς βουλήσεως για πραγματικήν αλλαγή δεν υφίσταται παρα μόνον παροδικά.Συνήθως,όσα η λογική του ανθρώπου αποφασίσει,παρ’όλο που είναι και φαίνονται ισχυρά,δεν μετέρχονται,μετουσιώνονται σε πράξι.

Αντιδρά το αισθάνεσθαι

Τούτο πιθανώς οφείλεται στο ότι και η καρδιά,το συναίσθημα δεν συναποφασίζει τα ίδια με την λογική.Ναι,ο άνθρωπος αποφασίζει την αλλαγή της ζωής του,αποφασίζει να εγκαταλείψη το ένοχο και αμαρτωλό παρελθόν του,ή όσες ημέρες και στοιχεία εν τέλει απ’αυτό αμαυρώνουν το παρόν του και στοιχειώνουν και το μέλλον του,αλλά συνάμα δεν το επιθυμεί το ίδιο σφόδρα.

Και όμως ο Σολωμός είχεν αναφωνήσει κάποτε προς τον δάσκαλον του Μόντη ‘’δεν πρέπει κανείς να συναισθάνεται χωρίς να συλλογίζεται’’,για να λάβη την απάντησι του έμπειρου δασκάλου:’’ναι,πρεπει πρώτα με δύναμη να συλλάβη ο νούς αλλά και πρέπει να αισθάνεται,να αισθάνεται’’.Η λογική από μόνη της δίχως την απόφασι της καρδιάς δεν έχει αποτέλεσμα.

Οφείλει κανείς συνάμα με την απόφασι του νού του για αλλαγή και απομάκρυνσι από τα κακώς πραττόμενα να συναισθανθή και να επιθυμήση τούτο δια όλης της δυνάμεως του.Η αλλαγή είναι ο σπόρος που φυτρώνει στο νού,αλλα γίνεται δένδρον που αποφέρει καρπούς μόνον μέσω της συναισθήσεως.

Όσα απαιτούν αλλαγή

Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει μάθει να έχη μόνον επιθυμίες.Καταναλώνει και συνεχώς νοιώθει κενός εάν δεν εκπληρωθούν αυτές του οι επιθυμίες.Κανείς ωστόσο δεν αναλογίζεται ότι στην εποχή των πατέρων αυτά που τώρα θεωρεί αυτονόητα και στοιχειώδη,εκείνοι τα θεωρούσαν πολυτέλεια και επι πλέον του μέσου όρου διαβιώσεως υπάρχοντα.

Η ευτυχία δεν υπάρχει στο έχειν και κατέχειν αλλα στο διάγειν,στον τρόπον διαβιώσεως.Ως ελέχθη τον σύγχρονον άνθρωπο τον έχουν μάθει,διδάξει.Ποιος;Η ίδια η κοινωνία που λέγεται πολυπολιτισμική ή παγκοσμιοποιημένη.Το ίδιο το κράτος ως εξουσία,η οποία ανηλώθη στο να είναι ευάρεστη,στο να είναι διεφθαρμένη,στο να ζή μες την πολυτέλεια και την χλιδή χωρίς να παράγη πλούτον,ωδήγησεν τον σύγχρονον άνθρωπο στον ίδιον τρόπο ζωής,της κραιπάλης και του επιθυμείν.

Ήρθε καιρός όμως να μην επιθυμούμε παρα τον δύσκολο δρόμον της αρετής,της εργασίας,του κόπου και του μόχθου και της ευχαρίστησής μας με τα λίγα και τα επαρκή.Το επιπλέον οφείλει ο σύγχρονος άνθρωπος να το θεωρή εχθρόν του,ο οποίος τον ωδήγησεν στη δεινή και γεμάτα πάθη ζωή.

Πώς όμως θα πάψη να επιθυμή το επιπλέον και θ’αρχίση να συναισθάνεται με όλην την δύναμιν του αυτό που ήδη σκέπτεται,περι αλλαγής της ζωής του και του τρόπου αυτής;

Αλλαγή του έθους

Συνεπάγεται αλλαγή ζωής

Η επιθυμία του πλεονάζοντος και η αντικατάστασίς ου με την επιθυμίαν της αλλαγής είναι δυνατόν να συντελεστή με την αλλαγή των συνηθειών.Ο καθένας οφείλει ν’αλλάξη συνήθειες.Η συνήθεια των αγορών,ας γίνη συνήθεια εσωτερικού διαλογισμού.Εκεί που ο σύγχρονος άνθρωπος ψωνίζει,ας διαβάζη.Εκεί που θαυμάζει το λαμπερόν,ας κρίνη εάν το φαίνεσθαι είναι το είναι.Με λίγα λόγια ας ξεφύγη απ’τον εξωτερικόν κόσμο.Έχει να μάθη πολλά από μιαν τοιάυτην εξερεύνησι.Αλλά τούτο να του γίνη έθος,συνήθεια.Μόνον τότε θ’αποφύγη τις άλλες συνήθειες,που ως ειπώθη σχετίζονται με το επιθυμείν μάταια υλικά του μάταιου τούτου κόσμου.Βέβαια τούτο είναι δύσκολον,πόπω μάλλον,εν ώ διαπράττεται εν μέσω ζοφερών και αντιθέτων προς το επιθυμητέον αποτέλεσμα συνθηκών.Πώς δηλαδή μπορεί κάποιος ν’αλλάξη,όσο και να προσπαθή,εν’όσω πέριξ αυτού άπαντα συνωμοτούν ώστε να μην αλλάξη;Πώς εν ώ κανείς επιχειρεί ν’αλλάξη συνήθειες,μπορεί και να το επιτύχη αυτό,εν ώ τριγύρω του άπαντες συνιθίζουν να πράττουν τις παλαιές αυτού συνήθειες;Μπορεί φερ’ειπείν ένας χρήστης ναρκωτικών να πάψη να είναι εθισμένος στην συνήθεια του θανάτου του εαυτού του,εν ώ ζει ακόμη και αναπνέει σ’ένα περιβάλλον γεμάτο από ναρκομανείς;

Το καινούργιο σε πλήθος συνειδήσεις

Η αλλαγή δηλαδή πρέπει να καταστή μαζική.Πρέπει ν’αρχίση η αλλαγή σε μεγάλο τμήμα της κοινωνίας,ώστε να επέλθη η ατομική ευόδωσι η επιζητουμένη εξ αρχής.Και ο τρόπος εδείχθη ήδη.

Πρωτίστως απαιτείται απόφασι του νού του καθενός,άρα ενδυνάμωσι του πνεύματος,αφύπνισι αυτού,καλλιέργεια της λογικής και παιδεία και ύστερα καλλιέργεια ψυχική και στερέωσι του συναισθάνεσθαι,ώστε η καρδιά να εδραιώση τα αποφασισθέντα του νού.

Παιδεία και πάλι παιδεία λοιπόν.Το πλήθος συνειδήσεων που επιθυμούν την αλλαγή του απαισίου σήμερα,μόνον έτσι θα γράψη ιστορία και το παρελθόν,το κακό παρελθόν,θα πάψη να διαιωνίζεται και στο μέλλον.

Ευχές προς όλους τους Έλληνες για ένα ευτυχές νέον έτος,όπου το καινούργιο θα γράψη νέαν ένδοξην ιστορία για το γένος και την κοινωνία τους.

Το παρον άρθρον εδημοσιεύθη την Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010

στην εφημερίδα ‘ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ’