Η φραγκοκρατία της νέας εποχής (Μέρος Α')

του
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-φιλολόγου 

«Οι βυζαντινοί έλεγαν Φράγκους όλους τους δυτικούς ευρωπαίους, χωρίς διάκριση». Από τους παλαιούς λαούς ήταν οι Γαλάτες. Πολύ πριν την γέννηση του Χριστού κατέβηκαν και απλώθηκαν στην Κεντρική Ευρώπη, στα Βρετανικά νησιά, κατέλαβαν την Βόρειο Ιταλία και ίδρυσαν το Γαλατικό κράτος. Στα 280 π.Χ έκαναν εκστρατεία στην Ελλάδα για να καταλάβουν τους Δελφούς και να τους λεηλατήσουν, μα δεν το κατόρθωσαν γιατί οι Λοκροί και οι Αιτωλοί τους έδιωξαν. Τότε υποχώρησαν προς την Θεσσαλία και έφτασαν ως την Θράκη. Μα κι από κει οι Θράκες τους έδιωξαν και οι Γαλάτες τράβηξαν για την Μικρά Ασία. Ωστόσο η Γαλατική φυλή, όσο περισσότερο απλωνόταν τόσο έχανε και τη δύναμή της. Τέλος, οι Ρωμαίοι, πιο δυνατοί, τους νίκησαν και ο Ιούλιος Καίσαρ με τους Γαλατικούς του πολέμους, τους υπέταξε ολοκληρωτικά. Οι Γαλάτες σιγά-σιγά αφομοιώθηκαν, πήραν τη γλώσσα, τα έθιμα και τη θρησκεία των Ρωμαίων και από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους μάλιστα, έπαψαν να είναι ειδωλολάτρες και έγιναν χριστιανοί.

Από τον 4οαι.μ.Χ αρχίζουν οι εισβολές των βαρβάρων που λεηλατούν την Γαλάτια. Αυτοί είναι κυρίως οι Φράγκοι. Έτσι λέγονταν οι διάφορες γερμανικές φυλές, που απ' τον 3οαι.μ.Χ είχαν εγκατασταθεί γύρω από στις χώρες του κάτω Ρήνου. Οι Φράγκοι με τον αρχηγό τους, τον Κλόβις, πέτυχαν να ενοποιήσουν προσωρινά την Γαλάτια. Οι μετακινήσεις αυτές των γερμανικών φυλών στον ευρωπαϊκό χώρο τον 5οαι.μ.Χ –που έλαβαν την ονομασία «μεγάλη μετανάστευση των λαών» είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση του κράτους των Φράγκων στο Β.Δ μέρος της Γαλλίας αλλά και άλλων γερμανικών κρατών, όπως των Βουργουνδίων (Ν.Α Γαλλία), Άγγλων, και Σαξόνων (Βρετανία), Βησιγότθων και Οστρογότθων. Το 476 μ.Χ ο διοικητής των Γερμανών μισθοφόρων εκθρόνισε τον τελευταίο αυτοκράτορα του δυτικού ρωμαϊκού κράτους, Ρωμύλο Αύγουστο. Στο Βυζαντινό κράτος, ο γερμανικός κίνδυνος εξοντώθηκε.

Η κατάκτηση της Ιταλίας από γερμανικά φύλα (Λογγοβάρδοι κατ'αρχήν) έκανε τον Πάπα, Αρχιεπίσκοπο Ρώμης, περισσότερο ανεξάρτητο, ο οποίος, σιγά-σιγά, εξελίχτηκε σε αυτοδύναμο εκκλησιαστικό ηγεμόνα με κοσμική εξουσία, αφού είχε κατορθώσει να αντιμετωπίσει με επιτυχία την πολιορκία της Ρώμης. Ωστόσο, η Δύση περιερχόταν εξ ολοκλήρου στα χέρια των γερμανών κατακτητών της και το Βυζάντιο, μόνο στην Ανατολή, ακολουθούσε το δρόμο του. Όταν, στους επόμενους αιώνες, εμφανίζεται ο κίνδυνος των Αράβων και το 711μ.Χ περνούν στην Ισπανία, οι Φράγκοι τους νικούν σε αποφασιστική μάχη στο Πουατιέ της Γαλλίας και τους γυρνούν πίσω στα Πυρηναία.

Τί είχε μεσολαβήσει απ'τον 5ο αι.μ.Χ έως τον 8ο αι.μ.Χ και την μάχη στο Πουατιέ; Από ένα μικρό τμήμα της Β.Δ. Γαλάτιας άπλωσαν σιγά-σιγά την κυριαρχία τους. Στις αρχές του 6ου αι., υπέταξαν και το βασίλειο των Βουργούνδιων και έτσι το κράτος τους περιέλαβε όλη σχεδόν την σημερινή Γαλλία. Στα χρόνια που ακολούθησαν, το βασίλειο των Φράγκων πέρασε μια εσωτερική κρίση. Την πραγματική εξουσία πήραν στα χέρια τους οι μαγιορδόμοι, δηλαδή οι αυλάρχες της βασιλικής αυλής, και το αξίωμα τους πήρε κληρονομική μορφή. Το 715 μ.Χ έγινε μαγιορδόμος ο Κάρολος Μαρτέλος, αυτός που κατόρθωσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τους Άραβες στο Πουατιέ. Ο γιός του Πεπίνος ο Βραχύς έγινε ο ίδιος βασιλιάς των Φράγκων και έτσι ανέβηκε στο θρόνο η δυναστεία των Καρολιδών.

Από τον 5ο αι.μ.Χ, όταν ο Πάπας είχε αποκρούσει επιτυχώς τα γερμανικά φύλα των Λογγοβάρδων,η δυναστεία αυτή είχε μια ανεξαρτησία κατέχοντας την Ρώμη. Τον 8ο αι.μ.Χ όμως οι Λογγοβάρδοι μεγάλωσαν ακόμη περισσότερο τις κτήσεις τους στην Ιταλία και πίεσαν περισσότερο τον Πάπα. Ο τελευταίος ζήτησε την βοήθεια του Πεπίνου. Ο Πάπας στράφηκε στους Φράγκους βλέποντας ότι το Βυζάντιο δε μπορούσε να τους βοηθήσει σε τίποτα. Ο Φράγκος Πεπίνος, λοιπόν, δέχτηκε την πρόσκληση του Πάπα, νίκησε τους Λογγοβάρδους, τους περιόρισε στην Β.Α. Ιταλία και παραχώρησε στον Πάπα τις περιοχές , εκτός από την Ρώμη και αυτές της Ραβέννας και της Πεντάπολης. Έτσι δημιουργήθηκε στα μέσα του 8ου αι. το παπικό κράτος και ο πάπας, εκτός από θρησκευτικός ηγέτης, έγινε και κοσμικός άρχοντας ενός συγκεκριμένου κράτους.

Τον Πεπίνο, διαδέχτηκε ο γιός του Κάρολος, που είναι γνωστός ως Καρλομάγνος (768-814). Αυτός είναι ο πρώτος μεγάλος ηγέτης που παρουσιάστηκε στη Δύση, μετά την κατάλυση του δυτικού ρωμαϊκού κράτους. Διαθέτοντας μεγάλες ικανότητες και ανεξάντλητη δραστηριότητα, κατόρθωσε να πραγματοποιήσει με επιτυχία μια σειρά από κατακτητικούς πολέμους και να ιδρύσει ένα μεγάλο κράτος στη Δύση. Στο επόμενο σημείωμά μας θα δούμε πώς ο Καρλομάγνος επιχείρησε να βάλει πόδι στην Ανατολή, πώς τελικά τα κατάφεραν οι Φράγκοι με τις σταυροφορίες, πώς εξαπλώθηκαν με τις αποικίες σε όλο τον κόσμο, την δράση τους στο νεοελληνικό χώρο και στο νέο ελληνικό κράτος, την επάνοδό τους με το γ' ράιχ του Χίτλερ και τη σημερινή παγκόσμια διακυβέρνησή τους.