Κρίσις ἢ φρίκη πολιτισμοῦ;

τοῦ 

Μιχαήλ Ε. Μιχαηλίδη

Θεοκάμωτο πλάσμα, ὁ ἄνθρωπος. Ἀπ’ τή στιγμή πού πῆρε θεία πνοή, ἔγινε "ψυχή ζῶσα" καί "εἰκόνα Θεοῦ". Μέ τή θεία πνοή, σαν μυστική σφραγίδα, ἀποτυπώθηκε στόν ἄνθρωπο το λογικό καί τό αὐτεξούσιο. Ἡ ὕπαρξη βέβαια, τοῦ ἀνθρώπου, δέν εἶναι μονάχα βιολογική. Δέ μετριέται μέ τά κύτταρα, ἤ μέ τά χημικά συστατικά.

"Κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν" (Γέν. Α΄ 27). Μέσα στο νέο δημιούργημα ἐνεργοῦν πιά δυνάμεις πρωτόγνωρες, πρωτόπλαστες, μοναδικές. Μ’ αὐτές τίς δυνάμεις θά γίνει βασιλιάς, κυβερνήτης, κυρίαρχος, ἐξουσιαστής τῆς κτίσης. Μέ τό νοῦ θά ἐρευνᾶ, θα κυβερνᾶ καί θά ὑποτάσσει. "Κατακυριεύσατε αὐτῆς", θα ᾿ναι γιά τήν ἱστορία τοῦ κόσμου ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ.

Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος θεωρήθηκε γιά πάντα συνεργός τοῦ Θεοῦ (Homo creator). Mέ το αὐτεξούσιο καί τή συνείδηση θά τελειοποιεῖται ἠθικά. Ἐνῶ μέ τό λογικό, τή σκέψη καί την καρδιά, θά χτίζει πολιτισμό. Θά γίνεται ὁ ἴδιος δημιουργός καί συνδημιουργός. Τό δημιούργημα θά δημιουργεῖ καί θα μεταμορφώνει τόν ὑλικό κόσμο. Ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος εἶναι μηδέν σέ σύγκριση μέ το ἄπειρο, ἀλλ’ εἶναι τό πᾶν σε σύγκριση μέ τό μηδέν, γράφει ὁ Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ὅλο χτίζει καί τελειοποιεῖ. Εἶναι γήϊνος καί ἐξωγήϊνος, ἀδύναμος καί παντοδύναμος.

"Οἱ εἰδικοί μᾶς λένε πώς πολιτισμός εἶναι τό σύνολο τῶν πνευματικῶν καί οἰκονομικῶν ἀξιῶν, πού πραγματοποίησε ὁ ἄνθρωπος καί ἀναγνώρισε ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία", γράφει ὁ Κ. Τσιρόπουλος. Ὁ ἴδιος ὅμως, πολύ ὀρθά συμπληρώνει καί λέγει ὅτι, "πολιτισμός δέν εἶναι μονάχα ὑλική πρόοδος, μά ἀπαραίτητα και πνευματική. Γνωστός παρέμεινε ὁ λόγος τοῦ Κικέρωνα: "Cultura animi philosophia est". Μέ μιά μικρή ἀλλαγή λέμε πώς, "ἡ ψυχή τοῦ πολιτισμοῦ, εἶναι ὁ πολιτισμός τῆς ψυχῆς".

Χωρίς Θεό, ἀληθινός πολιτισμός δέ μπορεῖ νά ὑπάρξει. Ὁ διάσημος Ρῶσος Ν. Μπερντιάεφ λέγει ὅτι, "ἐκεῖ πού δεν ὑπάρχει Θεός, δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος πιά". Δυστυχῶς ὁ ὑλισμός πέταξε τό Θεό, ἀλλά ἔκανε τόν ἄνθρωπο μηχανή. Τό ἀθεϊστικό - ὑλιστικό πνεῦμα ἔχει διαποτίσει τόν πολιτισμό μας ὡς τά κατάβαθά του. Ὁ ὑλιστικός πολιτισμός μοιάζει μέ ἄρρωστο πού περνᾶ κρίση θανάτου. Καί δέν εἶναι μόνο κρίση ἀξιῶν, ἀλλά ὁλοκληρωτική ἄρνηση τῶν ἀξιῶν. Πολιτισμός ἄθρησκος, εἶναι πολιτισμός δίχως μέλλον καί δίχως ἐλπίδα. Δίχως Θεό, ὁ πολιτισμός θά συντρίψει τόν πολιτισμό. Καί τότε, τί ἀπομένει; Ἕνα Reqviem!

ΠΗΓΗ