ἈΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ: Ἠθικά Νικομάχεια (Β6, 4-8) (ΚΡΙΤΗΡΙΟΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΣ)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἠθικά, ΕΝΟΤΗΤΑ 7^η (B6, 4-8)

Η αρετή βρίσκεται στη μεσότητα. Προσδιορισμός της έννοιας “μεσότητα”

Ἐν παντὶ δὴ συνεχεῖ καὶ διαιρετῷ ἔστι λαβεῖν τὸ μὲν πλεῖον τὸ δ’ ἔλαττον τὸ δ' ἴσον, καὶ ταῦτα ἢ κατ’ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἢ πρὸς ἡμᾶς… Λέγω δὲ τοῦ μὲν πράγματος μέσον τὸ ἴσον ἀπέχον ἀφ’ ἑκατέρου τῶν ἄκρων, ὅπερ ἐστὶν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ πᾶσιν, πρὸς ἡμᾶς δὲ ὃ μήτε πλεονάζει μήτε ἐλλείπει· τοῦτο δ’ οὐχ ἕν, οὐδὲ ταὐτὸν πᾶσιν. Οἷον εἰ τὰ δέκα πολλὰ τὰ δὲ δύο ὀλίγα, τὰ ἓξ μέσα λαμβάνουσι κατὰ τὸ πρᾶγμα· ἴσῳ γάρ ὑπερέχει τε καὶ ὑπερέχεται· τοῦτο δὲ μέσον ἐστὶ κατὰ τὴν ἀριθμητικὴν ἀναλογίαν. Τὸ δὲ πρὸς ἡμᾶς οὐχ οὕτω ληπτέον· οὐ γὰρ εἴ τῳ δέκα μναῖ φαγεῖν πολὺ δύο δὲ ὀλίγον, ὁ ἀλείπτης ἓξ μνᾶς προστάξει· ἔστι γὰρ ἴσως καὶ τοῦτο πολὺ τῷ ληψομένῳ ἢ ὀλίγον· Μίλωνι μὲν γὰρ ὀλίγον, τῷ δὲ ἀρχομένῳ τῶν γυμνασίων πολύ. Ὁμοίως ἐπὶ δρόμου καὶ πάλης. Οὕτω δὴ πᾶς ἐπιστήμων τὴν ὑπερβολὴν μὲν καὶ τὴν ἔλλειψιν φεύγει, τὸ δὲ μέσον ζητεῖ καὶ τοῦθ' αἱρεῖται, μέσον δὲ οὐ τὸ τοῦ πράγματος ἀλλὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1. Το γεγονός ότι στο συγκεκριμένο κείμενον ο Αριστοτέλης επιδιώκει να συναγάγη συμπεράσματα με βάση κάποιο κριτήριο, καθώς και ο τρόπος αναζήτησης αυτού του κριτηρίου, σε ποιες επισημάνσεις – από την άποψη της θεμελιώσεως των επιστημών -  θα μπορούσε να μας οδηγήσει;

Μονάδες 15

2. α) τι είναι «μεσότης» κατά τον Αριστοτέλη; β) πώς ορίζει ο Αριστοτέλης το πρὸς ἡμᾶς μέσον και πώς το τοῦ πράγματος μέσον;

Μονάδες 15

3. Ποια είναι τα μέρη της ψυχής κατά τον Αριστοτέλη και ποια κατά τον Πλάτωνα;

Μονάδες 10

4. α) Των λέξεων ίσος, μέσος, άκρος να γράψετε τρία σύνθετα, ομόρριζα της καθεμιάς, που να είναι εύχρηστα στην νέαν ελληνική γλώσσα β) «αλείπτης»: Ποια είναι η ετυμολογία της λέξης; Να εξηγήσετε τον σχηματισμόν της

Μονάδες 10